Elastikiyet
Elastikiyet (elasticity) ekonomiye de dı moduli ke zerrey inan de varyant esto, enê dı modulan ra jew de vurnayış vırazeno u no vurnayış modulo bin sero çıqas u senin tesır keno, name cıyo. Elastikiyet jew vurnayışo nisbio, nısbeti xo esto. Matematik de elastikiyet derivatifo, raya derivatifi ra şınasiyeno, vêniyeno.
Elastikiyet de elastikiyeto ke telebi sero tesır keno, elastikiyeto en namdaro u deha vêşi, xeylê eno elasikiyeti sero kar vıraziyeno, elastikiyeto pratiko. Vurnayışo ke semedê fieti jew mali (ya zi çiyo bin) de vecino, teleb u roşiyayışi eno mali sero senin tesır keno, senin rae dano u çı het ra reaksiyon moncneno, inan ifade keno.
Miktari telebi pê matematikên, fiet pê derivatifo qısmi u nısbeti fiet-miktari ra çarp beno, na rae ra vecniyeno. Elastikiyeti fieti jew mali, pêro negatifo, işareti xo heti negatifi dero emma ekonomisti elastikiyeti fiet pê işareto pozitif ra vınêni, ifade keni.
Mısal non, non jew çiyo inelastiko, elastikiyeti xo çıniyo, elasikiyeti fieti telebi cı nêvecino. Çunki gerek merdım non buro, erinayışi noni her zeman esto, non zarurio. Eke fieti noni berz beno, vêşi u zêde beno, merdum hıma non erino u erinayışi noni nêkemiyeno. Emma zerd, malo zururi niyo, malo lukso u eke fieti cı berz beno, merdum zerd nêrino, miktari telebi kemiyeno.
Elastikiyeti vıraştışi
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Elastikiyeti vıraştışi vera vuriyayışi fietan de miktari ke vıraziyeni, çıqas mali veciyeni u eno vuriyayış sero şar çıqas u senin reaksyino mocneno, inan ifade keno. Elastikiyeti vıraştışi pê jew qat amori ra mocniyeno. Amorê elastikiyeti vıraştışi vera vuriyayışi fieti qıteki de, nısbeto ke vıraziyeno u nısbeto ke waziyeno, nısbeto enê dı çiyano.