Pêrodayışê Sasani-Bizansi
| Mucadelay Sasani u Bizansi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Roman-Persian Frontier in Late Antiquity.svg | |||||||
| |||||||
| Heti | |||||||
| İmperatoriya Sasani | İmperatoriya Bizansi | ||||||
| Qumandani | |||||||
| Iustinianus I Belisarius Herakleios |
Qubad I Xusrew I Xusrew I Şahrbaraz | ||||||
| Quweti | |||||||
| ~ | ~ | ||||||
Pêrodayışê Sasani-Bizani seserra 2yıne ra sıfte kenê u seserra 7ıne de be xırabiyayışe İmperatoriya Sasani peyniye vênenê u teqriben 400 serri ra zêde biyê. Pêrodayışanê Sasani-Bizansi, ceng, lec, herbê hıdudi u ê binan genê zerreyê xo. Mucadeley Sasani u Bizans Anatoliye, Suriya, Mısır, Iraq u Mezopotamya de amo kerdene. İmperatoriya Bizansi u İmperatoriya Sasani yewbîni rê tewr gırd dışman biyo. Mucadeley Sasani u Bizans de her dı dewlet zi ğalıb nêbiyo.
Strateciye u taktikê Sasani[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Seserra pancıne de İmperatoriya Sasani zaf gırd u wer (quwetın) biya. Herrê xo rocvetış de Asya Miyanên,Efğanıstan u Pakıstan, rocawan de Mısır,Iraq,Suriya,Anatoliya, veroc de Yemen,Uman u zımey de Kofkas biyê. Be gırdbiyayışê Sasaniyan, pêrodayışi be Bizansıcan dest pêkerdê. Seserra şeştıne de qıralê Sasani Şapur II u Qubad I, Bizans rıcno u meğlub kerdo. Sasaniyan rocvetışê herrê Bizansi (Anatoliye, Suriya, Mezopotamya, Levant) gırewtê, vıstê ra xo dest. Miyandê serranê 618- 621ıne de, yew cengê Sasani u Bizansi ra pey Mısır kewto herranê İmperatoriya Sasani miyan, Sasaniyan ra bestiyayo. Sasaniyan, sûwari, (Clibanarii), piyadeyi (Catafrakt), zırxi u kuleyê zaf berzi resnê cı, vıratşê (istıhdam kerdê).
Strateciye u taktikê Bizansi[bıvurne | çımeyi bıvurne]
İmperatoriya Sasani herranê Bizansi sero hêrışi vıraştê u Bizansi zi herrê xo pawıtê, şeveknê. İmperatoriya Bizansi piyadey, silehi, eskeri resnê cı, (istıhdam kerdê) u Germanya (Almanyaya Antike) ra eskeri ardê, erinayê. Cengê Sasani u Bizansi 572-591 de İmperatoriya Bizansi, Sasani meğlub kerdê u rocvetışê Anatoliye vısto ra destê xo.
Lecê Sasani u Bizansi[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Peyniya pêrodayışê Sasani u Bizansi[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Peyniya pêrodayışanê Sasani u Bizansi de dı dewleti zi çiyê qezenç nêkerdo u dı dewlet zi zaf kewto bêwar, zeyıf. İmperatoriya Bizansi erdanê xo ra Mısır, Balkani, Anatoliya, Qefqasya vıni kerdê, veciyê ra destê xo. Xanedanê Sasani de zi leco sivil ameyo meydan. Pêrodayışê Sasani u Bizansi zêdêri Anatoliya da ameyê meydan u coka herrê Anatoliya zaf biyê ved vêran u xırab.
Rıciyayışê pêrodayışanê Sasani-Bizansi ra pey Ereban raver herrê Sasaniyan, dıme ra zi herrê Bizansi istile u işğal kerdê.