Vıraştış u waştış

Ekonomiye
Ekonomiyê dewletan
Afrika Amerikaya Zımey Amerikaya Veroci Asya Ewropa Okyanusya
Konsepti u cayê karkerdışi
Mikroekonomiye Makroekonomiye Tarixê ideaya ekonomike Metodolociya ekonomik Heterodoksiye
Tekniki
Ekonomiya matematikên Ekonometriye Cerrebnayış Hesabkerdışo mıli
Lızgey u bınlızgey
Finanso tewırdar Ekonomiya kulturele Gırdbiyayış · Resayış Tarixê ekonomiye İnternasyonal Sistemi Monetarizm Ekonomiya finansale ŞaruRefahê merduman Weşiye Xapıtış Administrasyon Karkerdış Zanıtış Kay Organizasyono endustriyel Hıquq Ziraet Referanso naturel Ekolociye Sûki Dewi Mıntıqey Coğrafya ekonomike
İdeolociy
Anarşizm Kapitalizm Komunizm Korporatizm Faşizm Solidarizm Sosyalizmê bazari Etatizm Merkantilizm Şeveknayış Sosyalizm Sendika Vênayışo hirêyın

Vıraştış u waştış ya zi erzkerdış u telebkerdış modelo ekonomio ke tede vıraştış, vetış u waştış hem rêze deri, ca gêni. Vıraştış u waştış, semedi fieti u roşiyayışi şınasnayış, akerdış u tehminkerdışi, terefi ekonomisti Alfred Marshall u Leon Walras ra vıraziyao. No model, raşti ke stilize biyi inan sero çım erzıno u raşti ke semedi resnayışi teori ra kar nêkeni, inan heto bin ra erzıno. Bazaro ke nêşınasiyeno, cı ra keno.

Qanuni waştışi

Qanuni waştışi (The Law of Demand) jew teoriya ke seba roştoği ke bazar deri, hal u hareketi inan vetene vıraziya, qanuno telebkerdışio. Fiet çiyo en gırdo ke waziyayışi mali bali keno. Qanuni waştışi name miktari telebkerdışi u fieti mali miyan de gıreya tersia. Eke fieti mali berziyeno, roşiyayışi mali kemiyeno, mılet mali nêroşuno. Eke fieti jew mali kemiyeno, roşiyayışi cı berziyeno, mal xeylê roşiyeno. Ninan teber de çiyo bin esto ki name xo Efektê iqameo (substitution effect). Efektê iqame noyo, eke fieti yew mali berziyeno, merdum malo ke malo verêni ra nezdiyo, cı ra roşiyeno u no malo dıyıne rê malê iqame, no kar rê efektê iqame vaciyeno.

Qanuni vıraştışi

Qanuni vıraştışi (Law of Supply), qanuno erzkerdışio, qanuno ke fiet u vıraştışi mali miyan de gıreya pozitif rakeno. Key fieti jew mali berziyeno, firmaya ke mal vırazena, fieti mali berz kena, key fieti mali kemiyeno, firmaya ke mal vırazena, fieti mali kemikerdış wazına. Na ri ra eğriyê vıraştışi (erzkerdışi) pozitifo, marcinali berzbiyayışi miyan de vurino.