Asın

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Asın (Fe)
Melumat
Seri Darı, native element as a mineral û Metabolitê yewenıni
Lete Elementê gruba 4ıne û elementê gruba 8ine
Gıraniye 55,85 Da, а.е.м., Да, м.а.б., u.a.m., Da, u, u
Amarê atomi 26
Elektronegativiye 1,83
Çapo iyonik 0,63 Å, 0,61 Å, 0,92 Å, 0,49 Å, 0,55 Å û 0,78 Å
Fonksiyonê roli Trace metal
Formulo kimyewi Fe
Konfigurasyonê elektroni [Ar] 3d⁶ 4s²
Ceng tepıştene 2 û 3
Nizamo manyetik Ferromagnetism
Tesiro termal 84 Вт/(м·K), W/(m·K), W/(m K), W/(m·K)
Sıxletiye 7,87 g/cm³, г/см³, g/cm³, г/см³, q/sm³, g/cm³, g/cm³
Nuqtaya vılêşiyayışi 1 811 K û 1 538 ℃, °C, °C, °С, °C, °C
Nuqtaya gırêyayışi 2 861 ℃, °C, °C, °С, °C, °C
Raviyarbariya nısbiye 200 000
Enerciya gurenayışi 25 MJ/kg, МДж/кг
Temelê taksonomiye Foeniculum vulgare, Phytelephas aequatorialis, Adenia gummifera, Albizia versicolor, Allophylus rubifolius, Artemia salina, Brackenridgea zanguebarica, Bridelia cathartica, Commiphora africana, Euphorbia lancifolia, Cacao, Triumfetta rhomboidea, Adenia cissampeloides, Lannea schweinfurthii var. stuhlmannii û Isaria cicadae
Tarixê keşıfi Verê VhezarİR
Asayış
H tabloyo periyodik He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
 Fr  Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Uub Uut Uuq Uup Uuh Uus Uuo  
  La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
  Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr  

Manganes

Kobalt

Asın (be Latinki: Ferrum) metalo kimyewiyo ke amarê cıyo atomi 26o. Sembolê cı Feyo. Asın metalê koma metalanê ravêrdeyınan ra yewo. Asın metalo de tewr bolo dınya de yeno diyayene. Her wınasi qalıkê erdi de metalo tewr zêdeyo de çarıno. Çunke miyandê erdi de handê xeylê asın esto ke, texminkerdene ra gore rolê asıni sindorê manyetikiê dınya sero zafo.

Metalê asıni, cewheranê asıni ra yeno vıraştene u tebiet de be uslıbê elementi zaf niyo. Seba ke merdum asıno metalên gani be dest defiyo ke reaksiyonanê mıqabılkeran (İng.: reducer) miyan de cewherê asıni bıvıraziyê. Asın be vêşêriye seba vıraştene, alawıtışi (İng.: alloy) be karbon, yanê polat yeno gurenayene.

O taw asın be karboni rê heta germiya 1420 – 1470 Ki (Kelvini) yena gırênayene ke zerreyê rovılêşiyiya awıne de, % (se ra) 96,5 asın u % 3,5 karbon esto ke awa alawıtışi zey asıno derışiyaye yeno namekerdene.