Ziggurat
Ziggurat (Akadki: ziqqurat) banê do kıhano kı warey Mezopotamya dı u tayê zi İran dı merdıman o vıraştêne, oyo. Zİggurat hetê asayışê xo ra zey piramidano.
Ziggurati Mezopotamya kıhanı dı Sumer, Babil u Asur dı esti biy, yew perestışgeyo. Tewr zigguratê kıhani, zey tayn platformê berzi vıraziyay, demê Ubaidi dı İ.V. 4000an dı roniyay. Wıni tewr ziggurato peyên İV. sesera şeştını dı vıraziyao. Serey zigguratan gorey piramidan ra raştêro. Demê qıralan dı ziggurat zey piramid be mêrdıwani tewr verên rey roniyo. O taw ziggurati platformanê oval, qare u çeharkınari sero vıraziyay. Saleki u kerri bınê roci dı vêşniyay, asayışê teberê ziggurati vıraziyay. Enê salek u kerri hetê astrolociki ra rengareng biy. Yew ziggurat dı u hewt laban (qatan) miyan dı vıriyay u serey cı dı zi yew perestışge (ibadetxane) u turba esti biy. Şiyayışê turba rê dormey ziggurati rê rampa (rayi) roniyay, tewr heto bınên ra tewr heto serên ena rampa est biya. Tewr zigguratanê namdaran ra yew Zigguratê Urê Gırdi, Nasıriya dı ca gêno, zaf şınasiyeno.
Zigguratê Mezopotamya teyna cayê perestışgey (ibadetxaney) nêbiy, uca dı seremoniy zi amey kerdış. O taw merdıman bawer kerdo kı miyandê enê zigguratan dı Homay esti biy. Her sûkı u dewı dı yew Homa est biyo. Zigguratan miyanê sûk u dewan dı ca gırewtêne, aniya zi merdıman bawer kerdo kı ê nezdiyê Homay biy. Desto bin ra teyna rahiban şayêne bıkewtê odanê enê zigguratan miyan. Rahiban miyandê zigguratan dı Homay rê nan ardêne, waştışê Homay ardêne be ca. Rahiban vato u ida kerda kı inan Homa diyêne, Homay ra qısey kerdêne u be Homay diyalog vıraştêne. Enê rahiban aniya merdımi xapıtê, fendı kerdo u coka zi ê şaranê Mezopotamya Kıhanı miyan dı tewr gruba quwetını biy.
Eyro des u dı (32) ziggurati estê kı şınasiyenê. Çeharê (4) inan İran dı ca gênê, ê bini zi Iraq dı ca gênê. Tewr ziggurato neweyo kı vêniyao İran dı ca gêno, merkezê Tepe Sialki dı veciyo miyan.
Referansi[bıvurne | çımeyi bıvurne]
- T. Busink, "L´origine et évolution de la ziggurat babylonienne". Jaarbericht van het Vooraziatisch-Egyptisch Genootschap Ex Oriente Lux 21 (1970), 91-141.
- R. Chadwick, "Calendars, Ziggurats, and the Stars". The Canadian Society for Mesopotamian Studies Bulletin (Toronto) 24 (Nov. 1992), 7-24.
- R.G. Killick, "Ziggurat". The Dictionary of Art (ed. J. Turner, New York & London: Macmillan), vol. 33, 675-676.
- H.J. Lenzen, Die Entwicklung der Zikurrat von ihren Anfängen bis zur Zeit der III. Dynastie von Ur (Leipzig 1942).
- M. Roaf, Cultural Atlas of Mesopotamia and the Ancient Near East (New York 1990), 104-107.
- E.C. Stone, "Ziggurat". The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East (ed. E.M. Meyers, New York & Oxford 2007
), vol. 5, 390-391.
- J.A. Black & A. Green, "Ziggurat". Dictionary of the Ancient Near East (eds. P. Bienkowski & A. Millard, London: British Museum), 327-328.
- Harriet Crawford, Sumer and the Sumerians, Cambridge University Press, (New York 1993), ISBN 0-521-38850-3.
- A. Leo Oppenheim, Ancient Mesopotamia, University of Chicago Press, (Chicago 1977), ISBN 0-226-63187-7.
Linkê teberi[bıvurne | çımeyi bıvurne]
 |
Arşivê Embarê Wikimediya de heqa Ziggurat de vêşêri multimedya esta. |