Ravêr zerreki

Kırmanc

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Eke şıma geyrenê çekuya Khurrmanci, bıtıknê.

Zazayê Elewiyê Dêsımi, xo rê Kırmanc vanê. Maney na çekuya "Kırmanc"i teyna Zazayo Elewi niyo. Dêsım de şaro ke kokê xo ocağan ra nêno, yanê oyo ke pir, rayber niyo ê rê zi Kırmanc vaciyeno. Ema elaqa çekuya "Kırmanc"i be "Khurrmanc"i çiniyo. Çıke Zazayê Elewiyê Dêsımi xo rê Kırmanc vanê, feqet Kurdanê Elewiyan rê Kırdas u Kurdanê Sunniyan rê zi Khurr vanê. Yanê Dêsımıci be xo rê Kırmanc vatene, hem Kurdanê Sunniyan ra hem zi Kurdanê Elewiyan ra xo bırnenê, cêra kenê. Feqet zaf rey, Elewiyê Dêsımi Elewiyanê pêronan rê zi "Kırmanc" vanê; ha Elewiyo Tırk bo ha Elewiyo Ereb bo u ha Elewiyo Kurd bo, ferq nêkeno.

Eke ma Zazakiyê Dêsımi de maney çekuya kırmanci bınusime, enê şınasnayışan vênenime;

  1. Kırmanc : Zazayo Elewi
  2. Kırmanc : Elewi
  3. Kırmanc : Oyo ke raya pir u murşidan dıme şono, feqet kokê xo ezbeta ocağan ra niyo ya zi şari rayo, ê rê kırmanc vaciyeno.
  • Kırmancki : namey Zazakiyê Dêsımio. Zazayê Elewiyê Dêsımi xo rê Kırmanc u zıwanê xo rê zi Kırmancki vanê, anciya zıwanê Kurdan rê zi Kırdaski vanê. Yanê Zazakiyê Dêsımi de; Kırmancki = Zazaki, Kırdaski = Kurdkio.
  • Kırmanciye(1) : Zazayê Elewiyê Dêsımi, xo rê Kırmanc, zıwanê xo rê Kırmancki u welatê xo rê zi Kırmanciye vanê, çekuya kırmanciye şuar u lawıkanê Dêsımi de zaf vêrena ra. Feqet Dêsımıci welatê xo rê zafêr DÊSIM ya ki KOÊ DÊSIMİ ("welatê ma koê dêsımio", "welatê ma bi veng (thal), koyê dêsımi bi veng (thal)...") vanê.
  • Kırmanciye(2) : Maney na çekuya bine zi, Elewine/Elewitine o (be Tırki: Alevilik). İtıqatê kırmanciye = itiqatê Elewine. Çekuyê zey Elewi u Elewitine zıwanê Zazakiyê Dêsımi de çine bi. Zazayê Elewiyê Dêsımi, xo rê herunda Elewi de Kırmanc (rey rey Qızılbas); itıqatê xo rê zi Elewine/ElewitineKırmanciye (be Tırki: Alevilik) vatêne.

Heto bin ra, İran de zey "Kirman", "Kirmanşah" nameyê sukan zafê u çekuyê zey "kırm, kirman..." zımey İrani de mıntıqanê zey Deylem, Gilan, Xorasan de zaf verenê ra. Beno ke kokê çekuya "kırmanc, (kırman+ıc)"i İran ra yeno.