Zazaki de wexti (gramer)

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra

Etıya de goreyê wextan Zazakiyê Hemıne de antışê wextqısan diyeno arê.

Wextê Nıkay[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Kopula (Tr. koşaç) "biyene"[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 biyene
 Qalıbê motışi
 Misal 
 Qalıbê waştene
 Misal    
 kesê 1. yewkek
 -an
 ezan
 -i
 ez bi  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tıyê
 
 tı bê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tıyay
 
 tı bê 
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 oyo
 -o
 o bo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 aya
 -o
 a bo  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 mayme
 -ime
 ma bime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şımaê
 
 şıma bê  
 kesê 3. sıxlet
 
 êyê
 
 ê bê  

[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê ke têde teyveng (konsonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

(Fêlê ke wexto ravêrde de be –rd- qediyenê, labelê beşna wextê nıkay ke –r- erzenê)

[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 Qalıbê motışi
 Qalıbê waştene
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez wenan
 -i
 ez bıweri  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı wenê
 
 tı bıwerê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı wenay
 
 tı bıwerê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o weno
 -o
 o bıwero  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a wena
 -o
 a bıwero  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma wenime
 -ime
 ma bıwerime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma wenê
 
 şıma bıwerê 
 kesê 3. sıxlet
 
 ê wenê
 
 ê bıwerê  

Qalıbê emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 kerdene
werdene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 -e
 bıke!
 -ên
 bıkerên!  
 olumsuz
 me-
 meke!
 me-
 mekerên!  
 kesê 2.
 -e
 bıwere!/bure!
 -ên
 bıwerên!/burên!  
 olumsuz
 me-
 mewe!
 me-
 mewerên!  

Wextê nıkay de fêlê be beşna -i (têde fêlê transitifi u pasifi)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 Qalıbê motışi
 Qalıbê waştene
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez veciyenan
 -
 ez veci  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı veciyenê
 -yê
 tı veciyê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı veciyenay
 -yê
 tı veciyê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o veciyeno
 -yo
 o veciyo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a veciyena
 -yo
 a veciyo  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma veciyenime
 -me
 ma vecime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma veciyenê
 -yê
 şıma veciyê  
 kesê 3. sıxlet
 
 ê veciyenê
 -yê
 ê veciyê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 -ye
 veciye!
 -yên
 veciyên!  
 nêbiyayış
 me-
 meveciye!
 me-
 meveciyên!  

Fêlo istısna amaene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 Qalıbê motışi
 nêbiyayış
 Qalıbê waştene
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez yenan
 ez nênan
 -ri
 ez bêri  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı yenê
 tı nênê
 -rê
 tı bêrê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı yenay
 tı nênay
 -rê
 tı bêrê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o yeno
 o nêno
 -ro
 o bêro  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a yena
 a nêna
 -ro
 a bêro  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma yenime
 ma nênime
 -rime
 ma bêrime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma yenê
 şıma nênê
 -rê
 şıma bêrê  
 kesê 3. sıxlet
 
 ê yenê
 ê nênê
 -rê
 ê bêrê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 
 
 -ên
 bêrên!  
 nêbiyayış
 m-
 mê!
 m-
 mêrên!  

Fêlê ke be beşna –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 remaene
 Qalıbê motışi
 Qalıbê waştene
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez remenan
 -i
 ez bıremi  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı remenê
 
 tı bıremê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı remenay
 
 tı bıremê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o remeno
 -o
 o bıremo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a remena
 -o
 a bıremo  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma remenime
 -ime
 ma bıremime 
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma remenê
 
 şıma bıremê  
 kesê 3. sıxlet
 
 ê remenê
 
 ê bıremê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 remaene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 bı-
 bıreme!
 bı-
 bıremên!  

Fêlê ke be fêlbend (preverb) ya ki be objeo yanbeki anciyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 Qalıbê motışi
 Qalıbê waştene
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez nışenan ro
 -i
 ez ronışi  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı nışenê ro
 
 tı ronışê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı nışenay ro
 
 tı ronışê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o nışeno ro
 -o
 o ronışo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a nışena ro
 -o
 a ronışo  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma nışenime ro
 -ime
 ma ronışime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma nışenê ro
 
 şıma ronışê  
 kesê 3. sıxlet
 
 ê nışenê ro
 
 ê ronışê  
 nêbiyayış
 ro nê-
 ez ro nênışenan 
ez nênışenan ro
 ro me- 
ro nê-
 ez ro menışi 
ez ro nênışi

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 ro-
 ronışe!
 ro-
 ronışên!  
 nêbiyayış
 ro me-
 ro menışe!
 ro me-
 ro menışên!  

Fêlo istısna biyene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 biyene
 Qalıbê motışi
 Qalıbê waştene
 (bı-)  
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez benan
 -i
 ez (bı-)bi  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı benê
 
 tı bê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı benay
 
 tı bê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o beno
 -o
 o bo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a bena
 -o
 a bo  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma benime
 -me
 ma bime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma benê
 
 şıma bê  
 kesê 3. sıxlet
 
 ê benê
 
 ê bê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 biyene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 (bı-)
 be!, bıbe!
 bı-
 bên!, bıbên  
 nêbiyayış
 me-
 mebe!
 me-
 mebên!  

Fêlo istısna şiyene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 Qalıbê motışi
 Qalıbê waştene
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez veciyenan
 -ri
 ez şori, şêri  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı veciyenê
 -rê
 tı şorê, şêrê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı veciyenay
 -rê
 tı şorê, şêrê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o veciyeno
 -ro
 o şoro, şêro  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a veciyena
 -ro
 a şoro, şêro  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma veciyenime
 -rime
 ma şorime, şêrime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma veciyenê
 -rê
 şıma şorê, şêrê  
 kesê 3. sıxlet
 
 ê veciyenê
 -rê
 ê şorê, şêrê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 -
 şo!
 -rên
 şorên! şêrên!  

Fêlo istısna vatene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 vatene
 Qalıbê motışi
 Qalıbê waştene
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez vanan
 -i
 ez vaci  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tı vanê
 
 tı vacê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı vanay
 
 tı vacê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 o vano
 -o
 o vaco  
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 a vana
 -o
 a vaco  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma vanime
 -ime
 ma vacime  
 kesê 2. sıxlet
 
 şıma vanê
 
 şıma vacê  
 kesê 3. sıxlet
 
 ê vanê
 
 ê vacê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 vatene
 Qalıbê Emri yewkek
 Qalıbê Emri sıxlet
 kesê 2.
 -
 vace!
 -ên
 vacên!  
 nêbiyayış
 me-
 mevace!
 me-
 mevacên!  

Wextê nıkayo a saetên[bıvurne | çımeyi bıvurne]

amaene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 Qalıbê motışi
  
 Şıklê antışi'ê 2. dereceo nezdi
 Şıklê antışi'ê 2. dereceo dûri  
 kesê 1. yewkek
 -an
 ezo yenan
 ez nawo yenan
 -  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tıyê yenê
 tı naê yenê
 tı haê yenê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tıyay yenay
 tı naway yenay
 tı haway yenay  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 oyo yeno
 o nawo yeno
 o hawo yeno 
 kesê 3. yewkek mayki
 -a
 awa yena
 a nawa yena
 a hawa yena 
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 maê yenime
 ma naê yenime
 -  
 kesê 2. sıxlet
 
 şımaê yenê
 şıma naê yenê
 şıma haê yenê  
 kesê 3. sıxlet
 
 êyê yenê
 ê naê yenê
 ê haê yenê  

Wexto ravêre – Wexto ravêrdeo diyae u musae[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke têde be teyveng (konsonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 ravêrdeo diyae
 ravêrdeo musae
 kesê 1. yewkek
 -an
 ez mendan
 -an
 ez mendan  
 kesê 2. yewkek neri
 -i
 tı mendi
 
 tı mendê 
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı menday
 -ay
 tı menday  
 kesê 3. yewkek neri
 -
 o mend
 -o
 o mendo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -e
 a mende
 -a
 a menda  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 ma mendime
 -ime
 ma mendime  
 kesê 2. sıxlet
 -i
 şıma mendi
 
 şıma mendê  
 kesê 3. sıxlet
 -i
 ê mendi
 
 ê mendê  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 ravêrdeo diyae
 ravêrdeo musae
 kesê 1. yewkek
 -wan
 ez veciyawan
 -wan
 ez veciyawan  
 kesê 2. yewkek neri
 -y
 tı veciyay
 
 tı veciyaê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay
 tı veciyay
 -way
 tı veciyaway  
 kesê 3. yewkek neri
 -
 o veciya
 -o
 o veciyao  
 kesê 3. yewkek mayki
 -e, -ê
 a veciyae, veciyê
 -wa
 a veciyawa  
 kesê 1. sıxlet
 -yme
 ma veciyayme
 -yme
 ma veciyayme  
 kesê 2. sıxlet
 -y
 şıma veciyay
 
 şıma veciyaê  
 kesê 3. sıxlet
 -y
 ê veciyay
 
 ê veciyaê  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be -e qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 ravêrdeo diyae
 ravêrdeo musae
 kesê 1. yewkek
 -yan
 ez ameyan
 -yan
 ez ameyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -y
 tı amey
 -yê
 tı ameyê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -yay
 tı ameyay
 -yay
 tı ameyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -
 o ame
 -o
 o ameo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -e, -ê
 a ameye, amê
 -ya
 a ameya  
 kesê 1. sıxlet
 -yme
 ma ameyme
 -yme
 ma ameyme  
 kesê 2. sıxlet
 -y
 şıma amey
 -yê
 şıma ameyê  
 kesê 3. sıxlet
 -y
 ê amey
 -yê
 ê ameyê  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be -i qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 ravêrdeo diyae
 ravêrdeo musae
 kesê 1. yewkek
 -yan
 ez şiyan
 -yan
 ez şiyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -y
 tı şiy
 -yê
 tı şiyê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -yay
 tı şiyay
 -yay
 tı şiyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -
 o şi
 -o
 o şiyo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -e, -ê
 a şiye, amê
 -ya
 a şiya  
 kesê 1. sıxlet
 -me
 ma şime
 -me
 ma şime  
 kesê 2. sıxlet
 -y
 şıma şiy
 -yê
 şıma şiyê  
 kesê 3. sıxlet
 -y
 ê şiy
 -yê
 ê şiyê  

Note: -y’o ke peybendê -iy de, tenya şıklê sıxletiye ifade keno, coke ra heni nusiyeno; telefuz de –i vanê.

Fêlê transitifê (bêvêrê) be teyveng (kosonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 ravêrdeo diyae -
 kerdoğ
 biyoği ra antış
 ravêrdeo musae
 kerdoği ra antış
 biyoği ra antış  
 kesê 1. yewkek
 mı werd
 ez werdan
 -o
 mı werdo
 ez werdan  
 kesê 2. yewkek neri
 to werd
 tı werdi
 -o
 to werdo
 tı werdê  
 kesê 2. yewkek mayki
 to werd
 tı werday
 -o
 to werdo
 tı werday  
 kesê 3. yewkek neri
 ey werd
 o werd
 -o
 ey werdo
 o werdo  
 kesê 3. yewkek mayki
 ae werd
 a werde
 -o
 ae werdo
 a werda  
 kesê 1. sıxlet
 ma werd
 ma werdime
 -o
 ma werdo
 ma werdime  
 kesê 2. sıxlet
 şıma werd
 şıma werdi
 -o
 şıma werdo
 şıma werdê  
 kesê 3. sıxlet
 inan werd
 ê werdi
 -o
 inan werdo
 ê werdê  

Fêlê transitifê (bêvêrê) ke be -a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 daene
 ravêrdeo diyae –
kerdoğ
 biyoği ra antış
 ravêrdeo musae 
 kerdoği ra antış
 biyoği ra antış  
 kesê 1. yewkek
 mı da
 ez dawan
 -o
 mı dao
 ez dawan  
 kesê 2. yewkek neri
 to da
 tı day
 -o
 to dawo
 tı daê  
 kesê 2. yewkek mayki
 to da
 tı daway
 -o
 to dao
 tı daway  
 kesê 3. yewkek neri
 ey da
 o da
 -o
 ey dao
 o dao  
 kesê 3. yewkek mayki
 ae da
 a dae, dê
 -o
 ae dao
 a dawa  
 kesê 1. sıxlet
 ma da
 ma dayme
 -o
 ma dao
 ma dayme  
 kesê 2. sıxlet
 şıma da
 şıma day
 -o
 şıma dao
 şıma daê  
 kesê 3. sıxlet
 inan da
 ê day
 -o
 inan dao
 ê daê  

Wexto ravêrdeo a saetên[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlanê intrasitifan de[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 diyae
 Şıklê antışiyê 2.

dereceo nezdi

 Şıklê antışiyê 2.

dereceo dûri

 musae  
 kesê 1. yewkek
 -an
 ezo şiyan
 ez nawo şiyan
 -
 -an
 ezo şiyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -y
 tıyê şiy
 tı naê şiy
 tı haê şiy
 -yê
 tıyê şiyê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -yay
 tıyay şiyay
 tı naway şiyay
 tı haway şiyay
 -yay
 tıyay şiyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -
 oyo şi
 o nawo şi
 o hawo şi
 -yo
 oyo şiyo  
 kesê 3. yewkek mayki
 -ye
 awa şiye
 a nawa şiye
 a hawa şiye
 -ya
 awa şiya  
 kesê 1. sıxlet
 -me
 maê şime
 ma naê şime
 -
 -me
 maê şime  
 kesê 2. sıxlet
 -y
 şımaê şiy
 şıma naê şiy
 şıma haê şiy
 -yê
 şımaê şiyê  
 kesê 3. sıxlet
 -y
 êyê şiy
 ê naê şiy
 ê haê şiy
 -yê
 êyê şiyê  

Fêlanê transitifan (vêrınan) de[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 diyae - kerdoğ
 Şıklê antışiyê 2.  
 kesê 1. yewkek
 mıno werd
 mı nawo werd  
 kesê 2. yewkek neri
 toyê werd
 to naê/haê werd  
 kesê 2. yewkek mayki
 toyay werd
 to naway/haway werd  
 kesê 3. yewkek neri
 oyo werd
 ey nawo/hawo werd  
 kesê 3. yewkek mayki
 awa werd
 ae nawo/hawo werd  
 kesê 1. sıxlet
 maê werd
 ma naê/haê werd  
 kesê 2. sıxlet
 şımaê werd
 şıma naê/haê werd  
 kesê 3. sıxlet
 inanê werd
 inan naê/haê werd  

Hêkata Wextê ravêrdeyi (pluperfect)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 kesê 1. yewkek
 -i biyan
 ez mendi biyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -i biy
 tı mendi biy 
 kesê 2. yewkek mayki
 -i biyay
 tı mendi biyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -i bi
 o mendi bi  
 kesê 3. yewkek mayki
 -i biye
 a mendi biye  
 kesê 1. sıxlet
 -i bime
 ma mendi bime  
 kesê 2. sıxlet
 -i biy
 şıma mendi biy  
 kesê 3. sıxlet
 -i biy
 ê mendi biy  

Note: -y’o ke peybendê -iy de, tenya şıklê sıxletiye ifade keno, coke ra heni nusiyeno; telefuz de –i vanê.

Fêlê intransitifê(bêvêrê) ke be –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 kesê 1. yewkek
 -y biyan
 ez veciyay biyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -y biy
 tı veciyay biy  
 kesê 2. yewkek mayki
 -y biyay
 tı veciyay biyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -y bi
 o veciyay bi  
 kesê 3. yewkek mayki
 -y biye
 a veciyay biye  
 kesê 1. sıxlet
 -y bime
 ma veciyay bime  
 kesê 2. sıxlet
 -y biy
 şıma veciyay biy  
 kesê 3. sıxlet
 -y biy
 ê veciyay biy  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –e qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 ravêrdeo diyae
 kesê 1. yewkek
 -y biyan
 ez amey biyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -y biy
 tı amey biy  
 kesê 2. yewkek mayki
 -y biyay
 tı amey biyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -y bi
 o amey bi  
 kesê 3. yewkek mayki
 -y biye
 a amey biye  
 kesê 1. sıxlet
 -y bime
 ma amey bime  
 kesê 2. sıxlet
 -y biy
 şıma amey biy  
 kesê 3. sıxlet
 -y biy
 ê amey biy  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –i qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 ravêrdeo diyae
 kesê 1. yewkek
 -yan
 ez şi biyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -y
 tı şi biy  
 kesê 2. yewkek mayki
 -yay
 tı şi biyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -
 o şi bi  
 kesê 3. yewkek mayki
 -e, -ê
 a şi biye  
 kesê 1. sıxlet
 -yme
 ma şi bime 
 kesê 2. sıxlet
 -y
 şıma şi biy  
 kesê 3. sıxlet
 -y
 ê şi biy  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 kerdoği ra antış
 biyoği ra antış  
 kesê 1. yewkek
 -i bi
 mı werdi bi
 ez werdi biyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -i bi
 to werdi bi
 tı werdi biy  
 kesê 2. yewkek mayki
 -i bi
 to werdi bi
 tı werdi biyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -i bi
 ey werdi bi
 o werdi bi  
 kesê 3. yewkek mayki
 -i bi
 ae werdi bi
 a werdi biye  
 kesê 1. sıxlet
 -i bi
 ma werdi bi
 ma werdi bime  
 kesê 2. sıxlet
 -i bi
 şıma werdi bi
 şıma werdi biy  
 kesê 3. sıxlet
 -i bi
 inan werdi bi
 ê werdi biy  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 kerdoği ra antış
 biyoği ra antış  
 kesê 1. yewkek
 -ay bi
 mı day bi
 ez day biyan  
 kesê 2. yewkek neri
 -ay bi
 to day bi
 tı day biy  
 kesê 2. yewkek mayki
 -ay bi
 to day bi
 tı day biyay  
 kesê 3. yewkek neri
 -ay bi
 ey day bi
 o day bi  
 kesê 3. yewkek mayki
 -ay bi
 ae day bi
 a day biye  
 kesê 1. sıxlet
 -ay bi
 ma day bi
 ma day bime  
 kesê 2. sıxlet
 -ay bi
 şıma day bi
 şıma day biy  
 kesê 3. sıxlet
 -ay bi
 inan day bi
 ê day biy  

Hêkata wextê nıkay (imperfect)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 kesê 1. yewkek
 -êne
 ez mendêne  
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 tı mendêne  
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 tı mendêne  
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 o mendêne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 a mendêne  
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 ma mendêne  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şıma mendêne  
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 ê mendêne  

Fêlê be fêlbend ya ki biyoğo yanbeki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 kesê 1. yewkek
 -êne
 ez nıştêne ro  
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 tı nıştêne ro  
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 tı nıştêne ro 
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 o nıştêne ro   
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 a nıştêne ro  
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 ma nıştêne ro  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şıma nıştêne ro  
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 ê nıştêne ro  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 kesê 1. yewkek
 -êne
 ez veciyaêne  
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 tı veciyaêne  
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 tı veciyaêne  
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 o veciyaêne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 a veciyaêne  
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 ma veciyaêne  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şıma veciyaêne  
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 ê veciyaêne  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –e qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 kesê 1. yewkek
 -yne
 ez ameyne  
 kesê 2. yewkek neri
 -yne
 tı ameyne  
 kesê 2. yewkek mayki
 -yne
 tı ameyne  
 kesê 3. yewkek neri
 -yne
 o ameyne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -yne
 a ameyne  
 kesê 1. sıxlet
 -yne
 ma ameyne  
 kesê 2. sıxlet
 -yne
 şıma ameyne  
 kesê 3. sıxlet
 -yne
 ê ameyne  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –i qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 kesê 1. yewkek
 -yêne
 ez şiyêne  
 kesê 2. yewkek neri
 -yêne
 tı şiyêne  
 kesê 2. yewkek mayki
 -yêne
 tı şiyêne  
 kesê 3. yewkek neri
 -yêne
 o şiyêne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -yêne
 a şiyêne  
 kesê 1. sıxlet
 -yêne
 ma şiyêne  
 kesê 2. sıxlet
 -yêne
 şıma şiyêne  
 kesê 3. sıxlet
 -yêne
 ê şiyêne  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 kerdoği ra antış
 biyoği ra antış  
 kesê 1. yewkek
 -êne
 mı werdêne
 ez werdêne  
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 to werdêne
 tı werdêne  
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 to werdêne
 tı werdêne 
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 ey werdêne
 o werdêne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 ae werdêne
 a werdêne 
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 ma werdêne
 ma werdêne  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şıma werdêne
 şıma werdêne  
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 inan werdêne
 ê werdêne  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be -a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 daene
 kerdoği ra antış
 biyoği ra antış  
 kesê 1. yewkek
 -êne
 mı daêne
 ez daêne  
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 to daêne
 tı daêne 
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 to daêne
 tı daêne  
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 ey daêne
 o daêne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 ae daêne
 a daêne  
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 ma daêne
 ma daêne  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şıma daêne
 şıma daêne  
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 inan daêne
 ê daêne  

Hêkata wextê nıkay’a saetêne[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 kesê 1. yewkek
 -êne
 ezo mendêne 
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 tıyê mendêne 
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 tıyay mendêne 
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 oyo mendêne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 awa mendêne  
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 maê mendêne 
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şımaê mendêne  
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 êyê mendêne 

Fêlanê transitifan (vêrınan) de[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 kerdoği ra antış  
 kesê 1. yewkek
 -êne
 mıno werdêne  
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 toyê werdêne 
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 toyay werdêne  
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 oyo werdêne  
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 awa werdêne 
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 maê werdêne  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şımaê werdêne  
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 inanê werdêne  

Wexto bıamae (future)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 Qalıbê waştene
 alternatif  
 kesê 1. yewkek
 -i
 ezo bıweri
 ez do bıweri  
 kesê 2. yewkek neri
 
 tıyê bıwerê
 tı do bıwerê  
 kesê 2. yewkek mayki
 
 tıyay bıwerê
 tı do bıwerê  
 kesê 3. yewkek neri
 -o
 oyo bıwero
 o do bıwero 
 kesê 3. yewkek mayki
 -o
 awa bıwero
 a do bıwero  
 kesê 1. sıxlet
 -ime
 maê bıwerime
 ma do bıwerime 
 kesê 2. sıxlet
 
 şımaê bıwerê
 şıma do bıwerê 
 kesê 3. sıxlet
 
 êyê bıwerê
 ê do bıwerê  

Fêlo istisna amaene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 Qalıbê waştene
 alternatif  
 kesê 1. yewkek
 -ri
 ezo bêri
 ez do bêri  
 kesê 2. yewkek neri
 -rê
 tıyê bêrê
 tı do bêrê  
 kesê 2. yewkek mayki
 -rê
 tıyay bêrê
 tı do bêrê  
 kesê 3. yewkek neri
 -ro
 oyo bêro
 o do bêro 
 kesê 3. yewkek mayki
 -ro
 awa bêro
 a do bêro 
 kesê 1. sıxlet
 -rime
 maê bêrime
 ma do bêrime  
 kesê 2. sıxlet
 -rê
 şımaê bêrê
 şıma do bêrê  
 kesê 3. sıxlet
 -rê
 êyê bêrê
 ê do bêrê  

Hêkata wextê bıamaey (future perfect)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Antışê xo zey hêkata wextê nıkao, tenya verbend bı- ya ki fêlbend şaniyeno beşna fêli ver.

 mendene
 kesê 1. yewkek
 -êne
 ez (gani) bımendêne 
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 tı (gani) bımendêne  
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 tı (gani) bımendêne 
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 o (gani) bımendêne  
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 a (gani) bımendêne  
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 ma (gani) bımendêne  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şıma (gani) bımendêne 
 kesê 3. sıxlet
 -êne
 ê (gani) bımendêne  

Fêlê be fêlbend ya ki be biyoğo yanbeki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 kesê 1. yewkek
 -êne
 ez (gani) ronıştêne  
 kesê 2. yewkek neri
 -êne
 tı (gani) ronıştêne 
 kesê 2. yewkek mayki
 -êne
 tı (gani) ronıştêne  
 kesê 3. yewkek neri
 -êne
 o (gani) ronıştêne   
 kesê 3. yewkek mayki
 -êne
 a (gani) ronıştêne  
 kesê 1. sıxlet
 -êne
 ma (gani) ronıştêne  
 kesê 2. sıxlet
 -êne
 şıma (gani) ronıştêne