Zazakipediya:Zaza-TV sero qeseykerdene
Zaza-TV sero qeseykerdene
Ena yew qıseykerdena Dr. Zılfi Selcani ya ke Zaza-TVi sero biya.
Gosedarê delali, mordemêne, dostêne,
vanê ke: Her thayr ve zonê ho waneno.' Zarrance eve zonê ho wanena, mirçıke ve zonê ho çhiftnena, qılancıke ki eve zonê ho qiştnena. Çıturi ke riyê dina de her thayr ve zonê ho bêliyo, her mıleti ki eve zonê ho mıletunê binu sera nasbeno. Çıturi ke sıma ki zonenê, cokao ke her mılet ve zonê ho name beno.
Zonê ma Zazaki (Kırmancki ya ki Dımılki) eve çond hozor serru pi u khalıkunê ma ra ma rê mêres mendo, az ve az hata na roze amo.
Ma ve qesunê ma u piyê ho, eve sanıkunê dêka ho, khalıkê ho, eve lawıkunê sairunê ho bime pil. Her çıqaşi ke mordem zovina zonu ki bızono, zonê ma u pi, isoni rê daina weso. Coka zonê ma Zazaki, ma rê şir u sekero.
Çı hêf ke, taê mordemê ke ma ra has nêkenê, wazenê ke, zonê ma werte ra wedarê. Eve na tore mıletê ma ki, yanê kokê ma ki indi vezê. Çıke zu mıleti ke zonê ho kerd vindi, u mılet indi werte ra dariyo we.
Sıma pêro zonenê ke, dewleta Tırki wazena ke zonê ma Zazaki, mıletê ma, werte ra wedaro, Tırk kero. Nae sero dergaderg qeseykerdene ita lozım niya. İyê ke tenê xevera ho dina ra esta, nae rınd zonenê.
Hama çıturi ke dina de her çi vurino, serrunê peênu de hem Avrupa de, hem ki Tırkiya de siyaset xelê vuriya: Çêverê demokrasi hata peyniye ra nêbi, hama tenê bi qaus. Taê yasaxi dariay we, xelê tenu ho rê televizyon na ro: Khurru, Eleviu, taê tucaru … fılan, vajime.
Sar ke televizyonê ho nano ro, eve zonê ho neşriyat keno, wazeno ke zon u kulturê ho vindi nêbo, solla pay ra bımano, ma ki gêreke peyser nêvındime.
Mıleto ke zonê ma Zazaki qesey keno, Erzıngan u Dêrsım u Bingol u Diyarbekir ra ve Şiverege, Şêvaz ra ve Gımgım u Xınıs – elevi bo, suni bo – gêreke zonê ho rê wair vejiyê. Zon zuyo: Mesela zoni de ferqê din u mıntıqa nêbeno. Dini rê ki hurmet lozımo.
Sar ke bese keno nano ro, dêmake ma ki şikime ke, zu televizyonê ho ronime. Televizyonê Zazaki de, eve gıraniye zonê Zazaki neşriyat bıbo: eve zonê Zazaki lawıki, qeseykerdene, adet u torunê mıletê ma sero, dinê mıletê ma sero, kultur u tarıxê ma sero, xeverê dina u yê welati, roportaji, sovet u movet, filımi neşir bê.
Dostê delali, sıma pêro zonenê ke, cêncê ma, domonê ma, yanê azê mao peên, zonê mao wes nêşkinê qesey kerê. Ma u pi ke çê ho de, domonunê ho de zonê ho qesey nêkerd, domonê ho nêmısnay, tavi ke u zon indi beno vindi. Heya, sıma ki zonenê ke, ma tenge derime. Eve na tore ke şêro, zonê ma Zazaki beno vindi, mıletê ma ki werte ra darino we. U waxt mırrodê dısmeni beno.
Sımaê ke, zonê ho ra, mıletê ho ra has kenê, sıma ra pers kan: Ma se kerime? Bêveng u bêvaz vınderime, ya ki çiyê bıkerime!?
Mı ra heni oseno ke, iyê ke zon u kulturê ho ra haskenê, zerrê ho mıletê ho rê vêseno, niya vanê: Sar ke keno, ma ça nêkerime!
Heya, dost u gosedarê mınê delali; mordemi ke wast, beno. Serto vırên nao: Ma gêreke bıwajime! Ma gêreke vajime: Televizyonê zovina zonu, yê zovina mıletu ke esto, televizyonê mıletê Zazay ça çinebo!
Uza ra tepiya sıra yena kerdene. Tavi ke kerdena herçi rê emeg u gurenais lozımo. Mordem hata hêga nêrramo, khêwe nêbeno. Yê ronaisê televizyon ki, niya ro.
Seweta ronaisê televizyoni xelê kar u gure lozımo. Mordemê maê delaliyê ke, zerrê ho zon u kulturê ho rê vêseno, eke qeyret kerê, tavi ke na kar u gure halbeno.
Serto dıyino muhim nao: mesela maliyeti. Heya, ma zoneme ke, nu serto de ret niyo, çetıno. Hama ez van: sımaê zerrvêsaey ki zonenê ke, ma ke zerri ra bıwajime, qeyret kerime, eve savır bıgureime, beno.
Hama ma ke qe thoa nêkerime, dest u pay hovera kerime, u waxt tarıxi rê beme dêndar, beme mesul; u waxt ma ve ho ki beme sevevê vindbiyaisê zon u kultur u mıletê ho. Meste bêrro, azê ke ma ra dıma amey, vanê ke: herkêşi televizyonê zonê ho na ro, sarê mıletê Zazay, bese nêkerd zu televizyon ronê! Dest u pay kerdi hovera, vıneti, sari de niada!
U waxt ma çıturi bınê na qesa ra vejime!?
Dostê mınê delali, sımaê ke zerrevêsaê, ma ke bınê na qesa ra nêvejiayme, sar ma rê keno serevde. Ma gêreke qeyret kerime, phoşti zuvini dime, bıgureime, hata ke televizyonê ho na ro.
İyê ke televizyonê ho na ro, ine ki heni kerd. Nu ancax niya beno. Heya, sıma ki zonenê ke, nu pırrde nêbeno, hama savır lozımo. Karê ma zofo. Coka vanê: Rae ve şiyaene, kar ve kerdene qedino.
Seweta gosedariye berx u dar bê, wes u war bê!
- Dr. Zılfi Selcan, Berlin ra 17ê hazirane 2007