Zazakiyê Hemıne

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
(Zazakiyo Standard ra ame ardış)

Zazakiyê Hemıne ya ki Zazakiyo Standard ya ki Zazakiyê serê fekan, yew projey standardizekerdena Zazakiyo ke be raya ilmê zıwani u metodê zıwanşınasiye u etimolociye niyeno ro, vıraziyeno. Fêl u emelê cı diyalektan u fekan sero yew zıwanê nuştene bêro meydan ke bılxasa ilm u medya u wendış (perwerdiye) de bıgureniyo. Coke ra Zazakiyê Hemıne vaciyeno. Nuştoği ke namey xeylê fıkran ra ya ki namey yew dezgehi ra ya ki medya de, çı ke kolektif de elaqedaro, bınusê, o taw Zazakiyê Hemıne bıgureynê. Labelê seba (qandê) ke fek u diyalekti ki vındi mebê, wexto ke kes namey xo ra çiyê nuseno, hêkate, şıire, kılami, nuşteo folklorik, nuşteyê nê nuşteyê, wa fekê xo ra ki bınuso.

Kıtabê Zazakiyê Hemıne[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Heta nıka taê kıtabi be Zazakiyê Hemıne veciyay. Aver çarnayış klasikê dınya Şazadeo Qıckek, tepeya kıtabê Medet Cani'ê qeçekan (domanan) Hêgayo Bêwahêr veciya. Alfabe u gramerê Zazakiyê Hemıne raya verêne kıtabê Mesut Keskini Şıma Zazaki Zanenê? de kerd qaim, gama sıfteyêne eşte.

Bıngeh[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Bıngehê Zazakiyê Hemıne yew projey ra veciyeno meydan. Kılmek ra, nê projey de be metodê zıwanzaniya tarixiye qaytê fekanê Zazakiyê ewroênan beno. Jû çekuye ra xeylê varyanti her zıwan de benê; nê varyantan ra hetê tarixê vıriyayışê (bedeliyayışê) vengan ra kamci ke esıl ra nezdi mendo, o varyant çıniyeno we (vicniyeno). Zazaki na derheq ke wahêrê taliyê dê rındio, çunke ailay/keyey zıwanê İrankiy zıwanê Hind-Ewropa miyan de tewr zêde nusiyaeyan de ca gêno. Yani, zıwananê İrankiyan ra 2500 serre ra nat xeylê zıwani nusiyaeyê u resaê roca ewroyêne; zey Farskiyo Kehan, Ewısta, Partki, Pehlewki, Zıwanê Saka, Baktrki, Xwerezmki, Soğdki u zıwanê İrankiyê ewroyêni, tewr zêde ki Farski. Nê zıwani pêro -raşteraşt nêbo, yanbeki bo ki- roşti erzenê tarixê Zazaki.

Fêl u emelê (hedefê) Zazakiyê Hemıne u warey cıyê gureynayışi[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Be Zazakiyê Hemıne fêl u emelê xo oyo ke her zıwan rê çağê tekniki rê yew standard lazımo ke zıwano kolektif bo. Çunke namey dezgehan, enstituyan, nuştanê ilmiyan, nuştanê mecmuan ra, êyê ke xıtabê qıseykerdoğanê ê zıwani pêrıne kenê, merdum nêşeno jû mıntıqa ya ki fekê esas bıgêro u bınuso. Zıwano standard, her çıqas ke beno, gani êyê ke pê wendış u nuştışê Zazaki zanenê u fekê xo ra ğeyr fekanê binan ki zanê, cı rê rehet bo. Zıwano standard nêno na mena ke zey xeylê zıwananê resmiyan de merdum gani tenya be zıwanê standardi bınuso. Dıweli estê ke, feki, diyalekti hewna tede giyane u cınde qısey benê u nusiyenê ki.

Nuşteyê ke namey ferdan, kesan ra nusiyenê ya ki şıiri, lawıki/deyri, edebiyato mehelli gani be fekê a mıntıqa bınusiyê ke wa feki vındi mebê. Çıra ke feki, lehcey/diyalekti zenginiya yew zıwani mocnenê. Heto bin ra ki xora adetê edebiyatê Zazayan de heta nıka heni biyo ke her kesi be fekê xo nuşto, deyri vatê, kıtab u meqaley nuştê. Nê waran de fekê mehelli gani bışevekiyê, hefz bê.

Nuşteyê ke namey yew kolektifi ra, cemaet, komele, hıkumet, medya (TV, pêseroke, rocname/qezeta, radyo, internet), ensiklopediye, ilm, edebiyato çarnae (tercume), edebiyato mıli, çı beno bıbo, eke namey yew ra zêde kesi ra nusiyenê, uca zıwano standard kewno kar.

Metod be ilmê zıwanan[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Name u sıfet[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Halê name u sıfeti (cınsiyet u amar)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nameo neri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nameyê ke be teyveng (konsonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Nameyê ke be xoveng (vokal) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-a[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-e[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-i[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-o[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nameo mayki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

-e[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-a[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-i[bıvurne | çımeyi bıvurne]

İzafet (İzafetê wahêrin u sıfeti)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

İzafetê wahêrine[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Pêrıne rê:

Cınsiyet Halo raşt Halo çewt
neri -ê -ê
mayki -a, -ay -a, -ay
sıxlet -ê -anê

Nameo neri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nameyê ke be teyveng (konsonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Nameyê ke be xoveng (vokal) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-a[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-e[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-i[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-o[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nameo mayki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

-e[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-a[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-i[bıvurne | çımeyi bıvurne]

İzafetê sıfeti[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Pêrıne rê:

Cınsiyet Halo raşt Bendê sıfeti
neri -o -
mayki -a -e
sıxlet -ê -i


Cınsiyet Halo çewt Bendê sıfeti
neri -ê -i
mayki -a -e
sıxlet -anê -an

Nameo neri

Nameyê ke be teyveng (konsonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Nameyê ke be xoveng (vokal) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-a[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-e[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-i[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-o[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nameo mayki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

-e[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-a[bıvurne | çımeyi bıvurne]
-i[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Namey rê serkerdena name u sıfeti (rêzê naman u sıfetan)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zemirê kesi[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zemiri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zemirê kesi[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Kes Halo raşt Halo çewt Be kopula ya ki izafet
kesê 1., yewkek ez mın-
kesê 2., yewkek to toy-
kesê 3., yewkek, neri o ey ey-
kesê 3., yewkek, maykek a ae a-
kesê 1., sıxlet ma ma ma-
kesê 2., sıxlet şıma şıma şıma-
kesê 3., sıxlet ê inan inan-

Zemirê nişani, halo raşt[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nişan Dûri Nezdi Zehf nezdi
yewkek, neri o no eno
yewkek, maykek a na ena
sıxlet ê enê

Zemirê nişani, halo çewt[bıvurne | çımeyi bıvurne]

(Zemirê ke estûna raşti de, eke atributifê, yani be name ra pia vaciyenê, vac. nê vılıkan „bu çiçekleri[n]“)

Nişan Dûri, atributif Nezdi, atributif Zehf nezdi, atributif
yewkek, neri ey, ê ney, eney, enê
yewkek, maykek ae, a nae, na enae, ena
sıxlet inan, ê ninan, eninan, enê

Zemirê persi[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zemirê nêkışfi (nêbeliy) (indefinite pronouns)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zerf[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Edatê ver u pey u dormey[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêl (wextqıse)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nê qısmi rê etıya de ki niya dên/bewnên: Zazaki de wexti (gramer)

Şıklê fêlan[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Antışê fêli[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Wextê Nıkay[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Kopula (Tr. Koşaç) "biyene"[bıvurne | çımeyi bıvurne]

biyene Qalıbê motışi Qalıbê waştene
kesê 1., yewkek -an, ezan -i, ez bi
kesê 2., yewkek, neri -ê, tıyê -ê, tı bê
kesê 2., yewkek, mayki -ay, tıyay -ê, tı bê
kesê 3., yewkek, neri -o, oyo -o, o bo
kesê 3., yewkek, mayki -a, awa -o, a bo
kesê 1., sıxlet -ime, mayme -ime, ma bime
kesê 2., sıxlet -ê, şımaê -ê, şıma bê
kesê 3., sıxlet -ê, êyê -ê, ê bê

[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê ke têde teyveng (konsonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

(Fêlê ke wexto ravêrde de be –rd- qediyenê, labelê beşna wextê nıkay ke –r- erzenê)

werdene Qalıbê motışi Qalıbê waştene
kesê 1., yewkek -an, ez wenan -i, ez bıweri
kesê 2., yewkek, neri -ê, tı wenê -ê, tı bıwerê
kesê 2., yewkek, mayki -ay, tı wenay -ê, tı bıwerê
kesê 3., yewkek, neri -o, o weno -o, o bıwero
kesê 3., yewkek, mayki -a, a wena -o, a bıwero
kesê 1., sıxlet -ime, ma wenime -ime, ma bıwerime
kesê 2., sıxlet -ê, şıma wenê -ê, şıma bıwerê
kesê 3., sıxlet -ê, ê wenê -ê, ê bıwerê

Qalıbê emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 kerdene
werdene
 Qalıbê Emri yewkek
 
   |  
   
   |
   Qalıbê Emri sıxlet
 
   |    
  
  |-
   |
   kesê 2.
   
   |
 -e
 
 bıke!
 
 -ên
 
 bıkerên!  

|-
   |
   nêbiyayış

|-
  |
  kesê 2.
  
  |
 -e
 
 bıwere!, bure!
 
 -ên
 
 bıwerên!, burên!  

|-
   |
   nêbiyayış|
 mewe!
 
 me-
 
 mewerên!   

Wextê nıkay de fêlê be beşna -i (têde fêlê transitifi u pasifi)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 
 Qalıbê motışi
 
 Qalıbê waştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez veciyenan
 
 -
 
 ez veci  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tı veciyenê
 
 -yê
 
 tı veciyê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı veciyenay
 
 -yê
 
 tı veciyê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 o veciyeno
 
 -yo
 
 o veciyo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 a veciyena
 
 -yo
 
 a veciyo  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma veciyenime
 
 -me
 
 ma vecime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şıma veciyenê
 
 -yê
 
 şıma veciyê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 ê veciyenê
 
 -yê
 
 ê veciyê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 
 Qalıbê Emri yewkek
 
 Qalıbê Emri sıxlet
 
 kesê 2.
 
 -ye
 
 veciye!
 
 -yên
 
 veciyên!  

 nêbiyayış
 
 me-
 
 meveciye!
 
 me-
 
 meveciyên!  

Fêlo istısna amaene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 
 Qalıbê motışi
 
 nêbiyayış
 
 Qalıbê waştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez yenan
 
 ez nênan
 
 -ri
 
 ez bêri  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tı yenê
 
 tı nênê
 
 -rê
 
 tı bêrê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı yenay
 
 tı nênay
 
 -rê
 
 tı bêrê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 o yeno
 
 o nêno
 
 -ro
 
 o bêro  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 a yena
 
 a nêna
 
 -ro
 
 a bêro  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma yenime
 
 ma nênime
 
 -rime
 
 ma bêrime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şıma yenê
 
 şıma nênê
 
 -rê
 
 şıma bêrê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 ê yenê
 
 ê nênê
 
 -rê
 
 ê bêrê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 
 Qalıbê Emri yewkek
 
 Qalıbê Emri sıxlet
 
 kesê 2.
 
 
 
 
 
 -ên
 
 bêrên!  

 nêbiyayış
 
 m-
 
 mê!
 
 m-
 
 mêrên!  

Fêlê ke be beşna –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 remaene
 
 Qalıbê motışi
 
 Qalıbê waştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez remenan
 
 -i
 
 ez bıremi  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tı remenê
 
 
 
 tı bıremê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı remenay
 
 
 
 tı bıremê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 o remeno
 
 -o
 
 o bıremo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 a remena
 
 -o
 
 a bıremo  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma remenime
 
 -ime
 
 ma bıremime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şıma remenê
 
 
 
 şıma bıremê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 ê remenê
 
 
 
 ê bıremê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 remaene
 
 Qalıbê Emri yewkek
 
 Qalıbê Emri sıxlet
 
 kesê 2.
 
 bı-
 
 bıreme!
 
 bı-
 
 bıremên!  

Fêlê ke be fêlbend (preverb) ya ki be objeo yanbeki anciyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 
 Qalıbê motışi
 
 Qalıbê waştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez nışenan ro
 
 -i
 
 ez ronışi  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tı nışenê ro
 
 
 
 tı ronışê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı nışenay ro
 
 
 
 tı ronışê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 o nışeno ro
 
 -o
 
 o ronışo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 a nışena ro
 
 -o
 
 a ronışo  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma nışenime ro
 
 -ime
 
 ma ronışime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şıma nışenê ro
 
 
 
 şıma ronışê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 ê nışenê ro
 
 
 
 ê ronışê  

 nêbiyayış
 
 ro nê-
 
 ez ro nênışenan,
ez nênışenan ro
 ro me-
ro nê-
 ez ro menışi
ez ro nênışi

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 
 Qalıbê Emri yewkek
 
 Qalıbê Emri sıxlet
 
 kesê 2.
 
 ro-
 
 ronışe!
 
 ro-
 
 ronışên!  

 nêbiyayış
 
 ro me-
 
 ro menışe!
 
 ro me-
 
 ro menışên!  

Fêlo istısna biyene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 biyene
 
 Qalıbê motışi
 
 Qalıbê waştene
 
 (bı-)  

 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez benan
 
 -i
 
 ez (bı-)bi  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tı benê
 
 
 
 tı bê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı benay
 
 
 
 tı bê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 o beno
 
 -o
 
 o bo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 a bena
 
 -o
 
 a bo  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma benime
 
 -me
 
 ma bime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şıma benê
 
 
 
 şıma bê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 ê benê
 
 
 
 ê bê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 biyene
 
 Qalıbê Emri yewkek
 
 Qalıbê Emri sıxlet
 
 kesê 2.
 
 (bı-)
 
 be!, bıbe!
 
 bı-
 
 bên!, bıbên  

 nêbiyayış
 
 me-
 
 mebe!
 
 me-
 
 mebên!  

Fêlo istısna şiyene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 
 Qalıbê motışi
 
 Qalıbê waştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez veciyenan
 
 -ri
 
 ez şori, şêri  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tı veciyenê
 
 -rê
 
 tı şorê, şêrê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı veciyenay
 
 -rê
 
 tı şorê, şêrê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 o veciyeno
 
 -ro
 
 o şoro, şêro  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 a veciyena
 
 -ro
 
 a şoro, şêro  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma veciyenime
 
 -rime
 
 ma şorime, şêrime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şıma veciyenê
 
 -rê
 
 şıma şorê, şêrê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 ê veciyenê
 
 -rê
 
 ê şorê, şêrê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 
 Qalıbê Emri yewkek
 
 Qalıbê Emri sıxlet
 
 kesê 2.
 
 -
 
 şo!
 
 -rên
 
 şorên! şêrên!  

Fêlo istısna vatene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 vatene
 
 Qalıbê motışi
 
 Qalıbê waştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez vanan
 
 -i
 
 ez vaci  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tı vanê
 
 
 
 tı vacê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı vanay
 
 
 
 tı vacê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 o vano
 
 -o
 
 o vaco  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 a vana
 
 -o
 
 a vaco  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma vanime
 
 -ime
 
 ma vacime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şıma vanê
 
 
 
 şıma vacê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 ê vanê
 
 
 
 ê vacê  

Qalıbê Emri[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 vatene
 
 Qalıbê Emri yewkek
 
 Qalıbê Emri sıxlet
 
 kesê 2.
 
 -
 
 vace!
 
 -ên
 
 vacên!  

 nêbiyayış
 
 me-
 
 mevace!
 
 me-
 
 mevacên!  


Wextê nıkayo a saetên[bıvurne | çımeyi bıvurne]

amaene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 
 Qalıbê motışi
 
  
 
 Şıklê antışiê 2.
 

dereceo nezdi

 Şıklê antışiê 2.
 

dereceo dûri

 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ezo yenan
 
 ez nao yenan
 
 -  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tıyê yenê
 
 tı naê yenê
 
 tı haê yenê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tıyay yenay
 
 tı naway yenay
 
 tı haway yenay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 oyo yeno
 
 o nao yeno
 
 o hao yeno  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -a
 
 awa yena
 
 a nawa yena
 
 a hawa yena  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 maê yenime
 
 ma naê yenime
 
 -  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şımaê yenê
 
 şıma naê yenê
 
 şıma haê yenê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 êyê yenê
 
 ê naê yenê
 
 ê haê yenê  

Wexto ravêrde – Wexto ravêrdeo diyae u musae[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke têde be teyveng (konsonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 
 ravêrdeo diyae
 
 ravêrdeo musae
 
 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ez mendan
 
 -an
 
 ez mendan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -i
 
 tı mendi
 
 
 
 tı mendê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı menday
 
 -ay
 
 tı menday  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -
 
 o mend
 
 -o
 
 o mendo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -e
 
 a mende
 
 -a
 
 a menda  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 ma mendime
 
 -ime
 
 ma mendime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -i
 
 şıma mendi
 
 
 
 şıma mendê  

 kesê 3. sıxlet
 
 -i
 
 ê mendi
 
 
 
 ê mendê  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 
 ravêrdeo diyae
 
 ravêrdeo musae
 
 kesê 1. yewkek
 
 -wan
 
 ez veciyawan
 
 -wan
 
 ez veciyawan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -y
 
 tı veciyay
 
 
 
 tı veciyaê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay
 
 tı veciyay
 
 -way
 
 tı veciyaway  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -
 
 o veciya
 
 -o
 
 o veciyao  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -e, -ê
 
 a veciyae, veciyê
 
 -wa
 
 a veciyawa  

 kesê 1. sıxlet
 
 -yme
 
 ma veciyayme
 
 -yme
 
 ma veciyayme  

 kesê 2. sıxlet
 
 -y
 
 şıma veciyay
 
 
 
 şıma veciyaê  

 kesê 3. sıxlet
 
 -y
 
 ê veciyay
 
 
 
 ê veciyaê  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be -e qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 
 ravêrdeo diyae
 
 ravêrdeo musae
 
 kesê 1. yewkek
 
 -yan
 
 ez ameyan
 
 -yan
 
 ez ameyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -y
 
 tı amey
 
 -yê
 
 tı ameyê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -yay
 
 tı ameyay
 
 -yay
 
 tı ameyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -
 
 o ame
 
 -o
 
 o ameo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -e, -ê
 
 a ameye, amê
 
 -ya
 
 a ameya  

 kesê 1. sıxlet
 
 -yme
 
 ma ameyme
 
 -yme
 
 ma ameyme  

 kesê 2. sıxlet
 
 -y
 
 şıma amey
 
 -yê
 
 şıma ameyê  

 kesê 3. sıxlet
 
 -y
 
 ê amey
 
 -yê
 
 ê ameyê  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be -i qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 
 ravêrdeo diyae
 
 ravêrdeo musae
 
 kesê 1. yewkek
 
 -yan
 
 ez şiyan
 
 -yan
 
 ez şiyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -y
 
 tı şiy
 
 -yê
 
 tı şiyê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -yay
 
 tı şiyay
 
 -yay
 
 tı şiyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -
 
 o şi
 
 -o
 
 o şiyo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -e, -ê
 
 a şiye, amê
 
 -ya
 
 a şiya  

 kesê 1. sıxlet
 
 -me
 
 ma şime
 
 -me
 
 ma şime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -y
 
 şıma şiy
 
 -yê
 
 şıma şiyê  

 kesê 3. sıxlet
 
 -y
 
 ê şiy
 
 -yê
 
 ê şiyê  

Not: -y’o ke peybendê -iy de, tenya şıklê sıxletiye ifade keno, coke ra heni nusiyeno; telefuz de –i vanê.

Fêlê transitifê (bêvêrê) be teyveng (kosonant) qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 
 ravêrdeo diyae -
 kerdoğ
 
 biyoği ra antış
 
 ravêrdeo musae
 
 kerdoği ra antış
 
 biyoği ra antış  

 kesê 1. yewkek
 
 mı werd
 
 ez werdan
 
 -o
 
 mı werdo
 
 ez werdan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 to werd
 
 tı werdi
 
 -o
 
 to werdo
 
 tı werdê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 to werd
 
 tı werday
 
 -o
 
 to werdo
 
 tı werday  

 kesê 3. yewkek neri
 
 ey werd
 
 o werd
 
 -o
 
 ey werdo
 
 o werdo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 ae werd
 
 a werde
 
 -o
 
 ae werdo
 
 a werda  

 kesê 1. sıxlet
 
 ma werd
 
 ma werdime
 
 -o
 
 ma werdo
 
 ma werdime  

 kesê 2. sıxlet
 
 şıma werd
 
 şıma werdi
 
 -o
 
 şıma werdo
 
 şıma werdê  

 kesê 3. sıxlet
 
 inan werd
 
 ê werdi
 
 -o
 
 inan werdo
 
 ê werdê  

Fêlê transitifê (bêvêrê) ke be -a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 daene
 
 ravêrdeo diyae –
kerdoğ
 
 biyoği ra antış
 
 ravêrdeo musae 
 
 kerdoği ra antış
 
 biyoği ra antış  

 kesê 1. yewkek
 
 mı da
 
 ez dawan
 
 -o
 
 mı dao
 
 ez dawan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 to da
 
 tı day
 
 -o
 
 to dao
 
 tı daê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 to da
 
 tı daway
 
 -o
 
 to dao
 
 tı daway  

 kesê 3. yewkek neri
 
 ey da
 
 o da
 
 -o
 
 ey dao
 
 o dao  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 ae da
 
 a dae, dê
 
 -o
 
 ae dao
 
 a dawa  

 kesê 1. sıxlet
 
 ma da
 
 ma dayme
 
 -o
 
 ma dao
 
 ma dayme  

 kesê 2. sıxlet
 
 şıma da
 
 şıma day
 
 -o
 
 şıma dao
 
 şıma daê  

 kesê 3. sıxlet
 
 inan da
 
 ê day
 
 -o
 
 inan dao
 
 ê daê  

Wexto ravêrdeo a saetên[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlanê intrasitifan de[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 
 diyae
 
 Şıklê antışiê 2.
 

dereceo nezdi

 Şıklê antışiê 2.
 

dereceo dûri

 musae  

 kesê 1. yewkek
 
 -an
 
 ezo şiyan
 
 ez nao şiyan
 
 -
 
 -an
 
 ezo şiyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -y
 
 tıyê şiy
 
 tı naê şiy
 
 tı haê şiy
 
 -yê
 
 tıyê şiyê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -yay
 
 tıyay şiyay
 
 tı naway şiyay
 
 tı haway şiyay
 
 -yay
 
 tıyay şiyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -
 
 oyo şi
 
 o nao şi
 
 o hao şi
 
 -yo
 
 oyo şiyo  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -ye
 
 awa şiye
 
 a nawa şiye
 
 a hawa şiye
 
 -ya
 
 awa şiya  

 kesê 1. sıxlet
 
 -me
 
 maê şime
 
 ma naê şime
 
 -
 
 -me
 
 maê şime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -y
 
 şımaê şiy
 
 şıma naê şiy
 
 şıma haê şiy
 
 -yê
 
 şımaê şiyê  

 kesê 3. sıxlet
 
 -y
 
 êyê şiy
 
 ê naê şiy
 
 ê haê şiy
 
 -yê
 
 êyê şiyê  

Fêlanê transitifan (vêrınan) de[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 
 diyae - kerdoğ
 
 Şıklê antışiê 2.  

 kesê 1. yewkek
 
 mıno werd
 
 mı nao werd  

 kesê 2. yewkek neri
 
 toyê werd
 
 to naê/haê werd  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 toyay werd
 
 to naway/haway werd  

 kesê 3. yewkek neri
 
 oyo werd
 
 ey nao/hao werd  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 awa werd
 
 ae nao/hao werd  

 kesê 1. sıxlet
 
 maê werd
 
 ma naê/haê werd  

 kesê 2. sıxlet
 
 şımaê werd
 
 şıma naê/haê werd  

 kesê 3. sıxlet
 
 inanê werd
 
 inan naê/haê werd  

Hêkata Wextê ravêrdey (pluperfect)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -i biyan
 
 ez mendi biyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -i biy
 
 tı mendi biy  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -i biyay
 
 tı mendi biyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -i bi
 
 o mendi bi  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -i biye
 
 a mendi biye  

 kesê 1. sıxlet
 
 -i bime
 
 ma mendi bime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -i biy
 
 şıma mendi biy  

 kesê 3. sıxlet
 
 -i biy
 
 ê mendi biy  

Not: -y’o ke peybendê -iy de, tenya şıklê sıxletiye ifade keno, coke ra heni nusiyeno; telefuz de –i vanê.

Fêlê intransitifê(bêvêrê) ke be –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -y biyan
 
 ez veciyay biyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -y biy
 
 tı veciyay biy  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -y biyay
 
 tı veciyay biyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -y bi
 
 o veciyay bi  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -y biye
 
 a veciyay biye  

 kesê 1. sıxlet
 
 -y bime
 
 ma veciyay bime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -y biy
 
 şıma veciyay biy  

 kesê 3. sıxlet
 
 -y biy
 
 ê veciyay biy  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –e qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 
 ravêrdeo diyae
 
 kesê 1. yewkek
 
 -y biyan
 
 ez amey biyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -y biy
 
 tı amey biy  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -y biyay
 
 tı amey biyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -y bi
 
 o amey bi  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -y biye
 
 a amey biye  

 kesê 1. sıxlet
 
 -y bime
 
 ma amey bime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -y biy
 
 şıma amey biy  

 kesê 3. sıxlet
 
 -y biy
 
 ê amey biy  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –i qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 
 ravêrdeo diyae
 
 kesê 1. yewkek
 
 -yan
 
 ez şi biyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -y
 
 tı şi biy  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -yay
 
 tı şi biyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -
 
 o şi bi  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -e, -ê
 
 a şi biye  

 kesê 1. sıxlet
 
 -yme
 
 ma şi bime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -y
 
 şıma şi biy  

 kesê 3. sıxlet
 
 -y
 
 ê şi biy  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 
 kerdoği ra antış
 
 biyoği ra antış  

 kesê 1. yewkek
 
 -i bi
 
 mı werdi bi
 
 ez werdi biyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -i bi
 
 to werdi bi
 
 tı werdi biy  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -i bi
 
 to werdi bi
 
 tı werdi biyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -i bi
 
 ey werdi bi
 
 o werdi bi  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -i bi
 
 ae werdi bi
 
 a werdi biye  

 kesê 1. sıxlet
 
 -i bi
 
 ma werdi bi
 
 ma werdi bime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -i bi
 
 şıma werdi bi
 
 şıma werdi biy  

 kesê 3. sıxlet
 
 -i bi
 
 inan werdi bi
 
 ê werdi biy  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 
 kerdoği ra antış
 
 biyoği ra antış  

 kesê 1. yewkek
 
 -ay bi
 
 mı day bi
 
 ez day biyan  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -ay bi
 
 to day bi
 
 tı day biy  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -ay bi
 
 to day bi
 
 tı day biyay  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -ay bi
 
 ey day bi
 
 o day bi  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -ay bi
 
 ae day bi
 
 a day biye  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ay bi
 
 ma day bi
 
 ma day bime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -ay bi
 
 şıma day bi
 
 şıma day biy  

 kesê 3. sıxlet
 
 -ay bi
 
 inan day bi
 
 ê day biy  

Hêkata wextê nıkay (imperfect)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 ez mendêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 tı mendêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 tı mendêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 o mendêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 a mendêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 ma mendêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şıma mendêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 ê mendêne  

Fêlê be fêlbend ya ki biyoğo yanbeki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 ez nıştêne ro  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 tı nıştêne ro  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 tı nıştêne ro  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 o nıştêne ro   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 a nıştêne ro  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 ma nıştêne ro  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şıma nıştêne ro  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 ê nıştêne ro  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 veciyaene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 ez veciyaêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 tı veciyaêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 tı veciyaêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 o veciyaêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 a veciyaêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 ma veciyaêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şıma veciyaêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 ê veciyaêne  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –e qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -yne
 
 ez ameyne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -yne
 
 tı ameyne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -yne
 
 tı ameyne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -yne
 
 o ameyne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -yne
 
 a ameyne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -yne
 
 ma ameyne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -yne
 
 şıma ameyne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -yne
 
 ê ameyne  

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be –i qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 şiyene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -yêne
 
 ez şiyêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -yêne
 
 tı şiyêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -yêne
 
 tı şiyêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -yêne
 
 o şiyêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -yêne
 
 a şiyêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -yêne
 
 ma şiyêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -yêne
 
 şıma şiyêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -yêne
 
 ê şiyêne  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 
 kerdoği ra antış
 
 biyoği ra antış  

 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 mı werdêne
 
 ez werdêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 to werdêne
 
 tı werdêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 to werdêne
 
 tı werdêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 ey werdêne
 
 o werdêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 ae werdêne
 
 a werdêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 ma werdêne
 
 ma werdêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şıma werdêne
 
 şıma werdêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 inan werdêne
 
 ê werdêne  

Fêlê transitifê (vêrınê) ke be -a qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 daene
 
 kerdoği ra antış
 
 biyoği ra antış  

 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 mı daêne
 
 ez daêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 to daêne
 
 tı daêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 to daêne
 
 tı daêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 ey daêne
 
 o daêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 ae daêne
 
 a daêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 ma daêne
 
 ma daêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şıma daêne
 
 şıma daêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 inan daêne
 
 ê daêne  

Hêkata wextê nıkaya a saetêne[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê intransitifê (bêvêrê) ke be teyveng qediyenê[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 mendene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 ezo mendêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 tıyê mendêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 tıyay mendêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 oyo mendêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 awa mendêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 maê mendêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şımaê mendêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 êyê mendêne  

Fêlanê transitifan (vêrınan) de[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 
 kerdoği ra antış  

 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 mıno werdêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 toyê werdêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 toyay werdêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 oyo werdêne  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 awa werdêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 maê werdêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şımaê werdêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 inanê werdêne  

Wexto bıamae (future)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Fêlê ke be teyveng qediyenê
[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 werdene
 
 Qalıbê waştene
 
 alternatif  

 kesê 1. yewkek
 
 -i
 
 ezo bıweri
 
 ez do bıweri  

 kesê 2. yewkek neri
 
 
 
 tıyê bıwerê
 
 tı do bıwerê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 
 
 tıyay bıwerê
 
 tı do bıwerê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -o
 
 oyo bıwero
 
 o do bıwero  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -o
 
 awa bıwero
 
 a do bıwero  

 kesê 1. sıxlet
 
 -ime
 
 maê bıwerime
 
 ma do bıwerime  

 kesê 2. sıxlet
 
 
 
 şımaê bıwerê
 
 şıma do bıwerê  

 kesê 3. sıxlet
 
 
 
 êyê bıwerê
 
 ê do bıwerê  

Fêlo istisna amaene[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 amaene
 
 Qalıbê waştene
 
 alternatif  

 kesê 1. yewkek
 
 -ri
 
 ezo bêri
 
 ez do bêri  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -rê
 
 tıyê bêrê
 
 tı do bêrê  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -rê
 
 tıyay bêrê
 
 tı do bêrê  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -ro
 
 oyo bêro
 
 o do bêro  

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -ro
 
 awa bêro
 
 a do bêro  

 kesê 1. sıxlet
 
 -rime
 
 maê bêrime
 
 ma do bêrime  

 kesê 2. sıxlet
 
 -rê
 
 şımaê bêrê
 
 şıma do bêrê  

 kesê 3. sıxlet
 
 -rê
 
 êyê bêrê
 
 ê do bêrê  

Hêkata wextê bıamaey (future perfect)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Antışê xo zey Hêkata wextê nıkayo, tenya verbend bı- ya ki fêlbend şaniyeno beşna fêli ver

 mendene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 ez (gani) bımendêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 tı (gani) bımendêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 tı (gani) bımendêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 o (gani) bımendêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 a (gani) bımendêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 ma (gani) bımendêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şıma (gani) bımendêne  

 kesê 3. sıxlet
 
 -êne
 
 ê (gani) bımendêne  

Fêlê be fêlbend ya ki be biyoğo yanbeki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 ronıştene
 
 kesê 1. yewkek
 
 -êne
 
 ez (gani) ronıştêne  

 kesê 2. yewkek neri
 
 -êne
 
 tı (gani) ronıştêne  

 kesê 2. yewkek mayki
 
 -êne
 
 tı (gani) ronıştêne  

 kesê 3. yewkek neri
 
 -êne
 
 o (gani) ronıştêne   

 kesê 3. yewkek mayki
 
 -êne
 
 a (gani) ronıştêne  

 kesê 1. sıxlet
 
 -êne
 
 ma (gani) ronıştêne  

 kesê 2. sıxlet
 
 -êne
 
 şıma (gani) ronıştêne  


Fêlsıfeti (partisipi)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Bendê peydakerdene (verbendi, peybendi)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Çekuyê Zazakiyê Hemıne[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zazaki Tırki İngılızki
varan n yağmur, yağar rain
vewre m kar snow

W

Zazaki Tırki İngılızki
wae m bacı, kız kardeş, abla sister
wareza n yeğen (bacının oğlu) nephew (sisters son)

Z

Zazaki Tırki İngılızki
zımıstan n kış (mevsim) winter