Varlık Vergisi
Varlık Vergisi (be Zazaki: Bacê Waridati) namey vergiyo ke tarixê 11 Kasım 1942 de be qanun be amarê 4305i hukmati kerdo a. Hukmati be Varlık Vergisi merdımê Tırkiyaê ke mısılman niyê, ê gırewtê hedefê xo. Be Varlık Vergisi hukmati baro gıran nao şaranê zey Ermeniy, Rumi, Cıhudi (Yehudi) ser. Hukmati Ermeniyan ra %232, Cıhudan ra %179, Ruman ra %156 u mısılmanan ra zi tek teyna be nısbetê %4,94 vergi gırewto.
Serewezir Şükrü Saraçoğlu ictimaê partiya CHPy de Varlık Vergisi sero vano ke: "Eno qanun qanunê inqılabê mao. Ma fersend vısto xo dest ke xoseriya maya ekonomike ke esta. Ğeribê ke hakımê bazarê maê, ma inan darenê we u coka zi piyasay Tırki vêrena a destê Tırkan."[1]
Merdımê ke nêşaê vergiyê xo bıdê, hukmati ê mecbur kerdê ke bıgurê. Hukmati kampê gurenayışi vıraştê (Erzurum-Aşkale de). Ê berê uca u karê bêercani day vıraştış.
| Serri | TEFE | Zernê Reşadi | Endeksê Lira Tırke |
|---|---|---|---|
| 1938 | 100 | 11,30 | 100 |
| 1939 | 101,3 | 14,32 | 128 |
| 1940 | 126,6 | 21,06 | 189 |
| 1941 | 175,3 | 25,57 | 239 |
| 1942 | 339,6 | 33,23 | 298 |
| 1943 | 590,1 | 33,84 | 300 |
| 1944 | 458,9 | 38,30 | 344 |