Ewlîya Çelebî
| Ewlîya Çelebî | |
|---|---|
 | |
| Melumato şexsi | |
| Dewlete | İmperatoriya Usmanıcan |
| Cınsiyet | Camêrd |
| Cayê biyayışi | Estanbol |
| Biyayış | |
| Merdış | |
| Cayê merdışi | Qahire |
| Gure | Keşıfwan, Tarixwan, nuştekar û Geyrayoğ |
| Zıwani | Usmanıcki |
| İtıqad | İslam |
Ewlîya Çelebî yew geyrayox û nuştox o. Nameyê xoyo raştikên Mehmed Zîllî bîn Derwîş Mehmedo.
Bîyayîş
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Serra 1611 de Îstanbul de ameyo dinya. Pîyê ey Derwêş Mehmed qesrê Osmanîyan de serekê serafan bîyo û des hebî sultananê Osmanîyan rê xizmete kerda. Maya ey waya Melek Ehmed Paşayîya.
Wendiş
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Ewlîya Çelebî xo da wendişî ser û serra 1636 de camîyê Ayasofya ra bi hafiz. Dîqetê sultanê Osmanîyan Muradê çarinî anti xo ser. Qesrê padîşay de bi musahîb. Badê di serran zî bi sîpahî û qesr ra vejîya. No tarîx ra nat yew eşqê geyrayîşî kewt zerrîya ey. Ewlîya Çelebî sey Seyahê Alemî ya zî Îbnî Batutayê Osmanîyan qebul beno. Qismen tenya geyra û qismen zî bi xalê xo Melek Ehmed Paşayî ya zaf cayan ra geyra. Serra 1672 de fek geyrayîş ra verada û xo rê arisîya.
Merdiş
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Kes nêzano kamcîn tarîx de merdo. Tarîxo tewr peyêno ke Geyrayışnameyê ey de behs beno serra 1678î yo. Mezela ey ha qebrîstanê Meyyîtzade de ke nezdîyê beledîya Beyoglu deya.
Geyrayişnamey ey
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Ewlîya Çelebî pêro notê geyrayîşanê xo yew kitabê girdî de ardî pêser. Nameyê nê kitabê ey Geyrayîşnameyo, des cildan ra yeno pê. Kitabê ey qey cografya, tarîx, kultur, folklor û heyatê cematkîyê Osmanîyan yew çimeyo erjayeyo. Malumatê ke derheqê tarîxî deyî, zafane malumatê fekkîyî. No kitab goreyê wextê xo yew kitabo zaf muhîmo.
No kitab raverî pê destê Ehmed Cewdet Paşayî beynateyê serranê 1895-1896 de çapxaneyê Îqdam de ameyo çap kerdiş. Labelê Ehmed Cewdetî tayê qismî mîyan ra vetê. O wext partîyê Îttîhad û Teraqqî sansur nabi çapemenîye ser. O rid ra qismê ke derheqê kurdan û armenîyan de yê, mîyan ra vetê. Badê cêy, wextê cumhurîyetî de no metno kêmî ameyo çarnayîş. Destnuşteyan ra yew ha Kitabxaneyê Suleymanîye de, koleksîyonê Hecî Beşîr Axayî de bi numre 448 qeydkerde ya. Na nusxa serra 1742 de ameya nuştiş. Nusxaya bîne zî eynî kitabxane de koleksîyonê Pertew Paşayî de bi numre 458 qeydkerdeya. Na nusxa, a bîne ra neweyêra la sero tarîx çinîyo.
Ewlîya Çelebî serra 1650 de ameyo Çewlîg. No tarîx de mîreyê Suweydîyan hema Çewlîg de hukimdar bîyê.
 |
Arşivê Embarê Wikimedya de heqa Ewlîya Çelebî de vêşêri multimedya esta. |