Merdımekêni
Merdımekêni ya zi Meymunê merdımekêni (Hominoidea) keyeyo kıhano kı keyey primatano, meymuyanê Dınyay Kıhane ra amariyeno, keyeyo serêno. Keyey merdımekênano serên beno dı bınkeyey: Gibongkiy ya zi meymunê merdımekêniyê qıteki (Hylobatidae) u merdımekêni ya zi meymunê merdımekêniyê gırdi (Hominoidae). Meymunê merdımekêni taxımanê primatan miyan dı tewr tewrê pili gênê xo miyan. İnan miyan dı giboni heta 4 kiloy, tewr gırdi zi heta 200 kiloyan ra şeno şıro.
Meymunanê merdımekênan miyan dı, teberê merdıman dı pêro piya heme inan dı polê inan lınga inan ra dergêro. Boçıkê inan zi çıniyo. Serey inan pilo, mezgê inan zi gırdo. Mezgê inan zaf aver şiyo, şeno bıfıkırno. Yew meymuno merdımekên şeno alet vırazo, çiyê biyaro miyan. Heme meymunanê merdımekênan dı hirıs u dı dızani estê.
Teberê merdıman dı heme merdımêni teyna qıtay Afrika u verocê qıtay Asya dı cayanê tropiki dı weşiya xo ramenê. Pêro inan roc dı fealo, teberê merdım u gorili dı heme inan daran sero cıwiyeno wextê xo daran sero viyarneno. Fıkıriyeno kı zemanê kıhani dı merdıman zi wına kerdêne.
Meymunê merdımekêni dı keye dormey mayki dı vıraziyeno. Pêro inan vaş weno, teyna merdım u şempaze hem vaş hem zi goşt wenê.
Namey inan sero vênayışi
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Meymunê merdımekêni nezdiyê meymunanê binanê, hema İngılızki dı ê monkey ("meymun") nêvêniyenê. İnan rê meymun ra cıya ape vaciyeno. Ape zi Tırki rê zey "insansı maymun" (meymunê merdımekêni) ca biyo.
Çımey
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, "ape"
- WINSTON, Human, the Definitive Visual Guide