Leoparê vewre
| Leoparê vewre | |
|---|---|
| |
| Weziyetê seveknayışi | |
| Sınıfkerdışê şınasiye | |
| Homete: | |
| Şube: | |
| Lızge: | |
| Ezbete: | |
| Kom: | |
| Subfamily: | |
| Cıns: | P. uncia (Schreber, 1775)
|
| Tewri: | P. uncia
|
| |
| Xerita vılabiyayışi | |
Leoparê vewre (be Latinki: Uncia uncia) yew xoneyo gırdo ke koyanê miyen u verocê Asya de cıwiyeno. Xoney leoparê vewre be xo kewto lista ganiyanê vıni-biyaeyan miyan, çunkê amarê enê xonan zaf kemiyo, hêdi hêdi zi benê kemi. Serra 2003 de, pêro dınya sero 4,080–6,590 miyan de xonê leoparê vewre mendi bi. Gorey vervênayışanê serra 2016, 4,080 ra heta 8,700 xoney estê. Leoparê vewre koyanê berzan weçineno xo rê u enê koy 3000 u 4000 metre ra berzêr beni. Dewletê ke hetê zımey de manenê, leopari uca de cayanê nızmêran weçineni. Be taksonomikal, leoparê vewre be namey uncia uncia sınıf biyo. Cıgeyrayışanê cênetikan moto ke o yew lızgey cınsê Pantherao u coka o zerrey a lista de sınıf biyo. Dı cınsi yewbini ta bestiyeni hema vıriyayışê gênetiki miyanê inan de nêronışto.[1]
Cınsê leoparê vewre averi hetê naturalistê Almani Johann Christian Daniel von Schreberi ra veciyay, ey asayışê dı cınsan gurey xo be tarixê vetışê 1777 Die Säugethiere in Abbildungen nach der Natur mit Beschreibungen de vıraşto. Cchreberi enê xoney rê namey Feli uncia dao cı u cayê cı zi Barbary, İran, rocvetışê Hindıstani u Çin pêhesno. Ewro zaniyeno ke enê xoney dormey miyanê qıtay Asya de weşiya xo rameni.
Karakterê cı
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Leoparê vewrê zafêr xoneyê do teynao, tek teyna tayê pısıngê leoparê vewre be leyranê xo zi estê. Ê zi leyranê xo kafanê koyan de be demanê dergan kenê pil. Tenê leoparê vewre yew cao ke hewl-şınasiyeno de weşiya xo rameno, hema key leoparê vewrê bini yenê u kewnê cayê xo, nêdano pıra leoparanê binan u cayê xo tam nêsevekneno. Cayê cıwiyayışê leoparê vewre zaf gırdo. Nepal de kamca de seydi zafê, yew cayê cıwiyayışi şeno qıtek zey 12 km2 zi bo, gırd zey 40km2 zi bo, cayê cıwiyayışi pêro seydan ra bestiyeno, gorey amarê seydan vıriyeno.
Zey xone u pısınganê binan, leoparê vewre zi cayê xo be boya xo moteno. Leoparê vewre herre kıneno, mıceno cayê xo keno beli. Leoparê vewre şewdır ra ver u şewan de veciyeno teber u geyreno, seyd keno. Leoparê vewre be postê xo, xo weşık nımneno u beno kamufle.[2]