Zıwan de babeti

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra

Zıwanê dı nê babeti estê:

1- Diyalekt

2- Fek

3- Şive

Diyalekt (Lehçe)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zıwano kı fekandê cı dı dıha vêşi pêra abıryayeney estê, nê abıryayeneyê kı zıwani miyan dı rê diyalektê ê zıwaniyê. Diyalekti zıwanê miyan dı kışta tarix, coğrafya, herem u tay sebebandê siyasi ra, veng u vıraştenda üzelixandê qısana pêra abırênê. Vıraştenı u veng dayena nê qısan ca bı ca pêra abırêna. Diyalekt tarixê zıwani, semedandê siyaseti ra heremanê cı kışta veng, vıraştenı u rêzandê qısana tam pêra abırneno.

Zıwandê ma dı zi çıhar diyalekti estê.

Fek[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Sinorandê qısekerden-da zıwanê miyan dı, gorey sınıf u bülgeyan (hereman) vırnayenı u vatenda cı rê fek vanê.

Heme zıwanan miyan dı kes vineno yan zi raştê cı yeno kı, sukandê cı dı, heremandê cı dı ca bı ca u pêra ferqın qısey yenê kerdenı. Wexto kı nê qısey yenê kerdenı, ê cayê ê cadê biniya pê nêtepşenê. Na nêtepıştenı u ferqê nabêni teniya telefuz kerdena fekiya. Cayê kı wırna fekê cı pê nêtepşenê u pêra abırênê, a abırnayenı u ê beşdê telafuz kerdenı rê vanê fekê ê zıwani.

Zıwandê ma dı zi xeylê pêra abırnayey u feki estê.

Şive (vatenı, vatış)[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zıwano kı berzeya kültürdê cı zey pê niya u dı no wardı pêra abırênê, a abırnayenı rê vanê şivey zıwani. Dı şivandê zıwanan dı tax-tax, herem-herem, ca bı ca zey pê nêbeno u pêra abırêno. Kültürê nê cayan zi zey pê niyo. Dı zıwanê miyan dı cayê kı kültür u edet, telafuz u qısey cı pê nêtepşenê u bı şeklêna pêra abırênê, ê şivey ê zıwaniyê.