Afroamerikan

Afroamerikan
Ethnic group by residency
Melumat
Cıwiyayış	Dewletê Yewbiyaeyê Amerika
Ware	Amerikani
Rêçe	Amerikani
Nıfus	42 020 743
Din	Protestantizm, Katolisizm û İslam
Nameo raştıkên	African American
Formê bini	White Americans, Latin Americans û Native Americans in the United States

Afroamerikan, namey merdumano ke Amerika de cıwiyenê û rıstımê xo qıtay Afrika rao ya zi postê xo siyao. Eno name Dewletanê Yewbiyayeyan de semedê/serba merdumo ke bınê mıntıqa Saheli rao, seba ifadekerdışê ey rê vaciyeno. Afroamerikani torınanê Afrikayıcano ke Ewropayıci zemanê veri de semedê kolekerdene ardê qıtaya Amerika. Afromanikani DAY de jew gruba etnika û grubanê etnikan de gruba tewr gırda û heraya. Miyanê Afroamerikanan de Afrikayıc, Qereyibıc, Amerikay-Verocıci zi estê.

Etimolociye

Raveri nê merduman rê nigger vaciyao. No name zıwanê Latinki (niger) rao u mena cı siyaya. Ema no name zemanê kolekerdışi de mendo û nê namey de heqaret esto. A ri ra, ewro no name nêgureyeno, ewro vatena enê vatey zaf şermo. Nê vatey rê vaciyeno N Word (Vate N). Dıma name Amerikananê Siyahiyan vurniyao u biyo Afroamerikan. Afro û Amerikan yanê Amerikano ke Afrikayıco.

Tarix

Raveri serra 1619ıne de İngılızan Afrikayıci ardê Amerika, Virginia. Ema iklımê Amerika seba Afrikayıcan rê zaf serd ameyo û a ri ra Afrikayıci zaf biyê nêweşi. İngılızan mıntıqê Afrikayıcan vurnê û ê berdê Jamestown. Afroamerikani Amerika de pêro piya kole biyê û inan zaf zulım diyo. Ê bini şertanê hêdi de zaf xapıtiyê u kar kerdo. Serra 1863yıne de liderê DAY Abraham Lincoln heme Afroamerikanan rê serbestiye daya. Serra 1864ıne de Lincoln kışiyao, hıkumeti be qanun ra kolekerdış kerdo qedexe. Serra 1870ıne de hıkumet Afroamerikanan rê heqa reykerdışi daya. Heta serra 1965ıne Afroamerikani Amerikananê sıpêyan ra peyde mendê. Hıkumetê Amerika heq û hıquqê Afroamerikanan zaf werdo. Ewro hıquqi ver de Afroamerikani u ê binan yewo. Qanunê Amerika de merdumancêrakerdış qedexeyo. Barack Hussein Obama Afroamerikanan miyan de merdumo de verêno ke serdar çıniyao we.

Ewro waziyetê Afroamerikanan

Nısbetê Amerikananê Siyahiyan, 2000.

Serra 2010ıne de Amerika de nısbetê Afroamerikanan:

   less than 2 %

   2–5 %

   5–10 %

   10–15 %

   15–20 %

   20–25 %

   25–30 %

   30–35 %

   35–40 %

Ewro Afroamerikani zey zemanê veri cêrakerdış nêvenênê. İnan heqê ê binan gırewtê. Afroamerikani verocê Dewletanê Yewbiyayeyan de cıwiyenê. Eyaletanê zey Alabama, Georgia, Louisaina, Mississippi û Karolina Veroci de Afroamerikani zafê.

Serre	Amar	Heme nıfus de nısbetê inan
1790	757,208	19,3 % (tewr berz)
1800	1,002,037	18,9 %
1810	1,377,808	19 %
1820	1,771,656	18,4 %
1830	2,328,642	18,1 %
1840	2,873,648	16,8 %
1850	3,638,808	15,7 %
1860	4,441,830	14,1 %
1870	4,880,009	12,7 %
1880	6,580,793	13,1 %
1890	7,488,788	11,9 %
1900	8,833,994	11,6 %
1910	9,827,763	10,7 %
1920	10,500,000	9,9 %
1930	11,900,000	9,7 % (tewr kemi)
1940	12,900,000	9,8 %
1950	15,000,000	10 %
1960	18,900,000	10,5 %
1970	22,600,000	11,1 %
1980	26,500,000	11,7 %
1990	30,000,000	12,1 %
2000	34,600,000	12,3 %
2010	38,900,000	12,6 %

Çıme: US Census Bureau.