Hewramkî: Ferqê çımraviyarnayışan
Mi kerd sey verî. Erdem meqale xeripnabi. Etiket: Vurriyayışê Vurnayoğê asayeyi |
m added Category:Meqaleyê ke be alfabeyê Bedirxanî nusîyayê using HotCat |
||
Line 126: | Line 126: | ||
[[Kategoriye:Zıwanê İranki]] |
[[Kategoriye:Zıwanê İranki]] |
||
[[Kategori:Kurdki]] |
[[Kategori:Kurdki]] |
||
[[Kategori:Meqaleyê ke be alfabeyê Bedirxanî nusîyayê]] |
Revizyonê 2 Temuze 2017, seate 20:29 de
Hewramî yan zî Goranî lehçe yan zî ziwananê Kurdkî ra yew a.
Derheqê hewramî de
Seserra 16. ra hetanê 21. Başur û Rojhilatê ê Kurdistanî de ziwanê edebîyatî bî. Ziwanê Mîrektîya Erdelanîyo resmî bî. Labelê weşîyayîşê Mîrektîya Erdelanî û bihêzbîyayîşê Mîrektîya Baban ver, cayê xo da Sorankî. Veroc û Rocvetişê Kurdistan de hetê Yarsanan, Şebekan, Kakayîyan, Bacilanan ra yena qiseykerdiş. Kitabê dînî yê Yarsanan bi Hewramî ameyê nuştene. Ewro mîyanê 300.00 - 500.000 kesê bi Hewramî qisey kenê.
Mîyanê lehçeyanê Kurdkî de tewr zaf Hewramî nêzî Zazaki ya. Tayê ziwanzanî Hewramî teberê ziwanê Kurdkî de vînenê. Nêzî %30ê çekuyanê Hewramî û Avestayî yew ê.
Fekê hewramî
- Hewramî-textî: Rojhilatê Kurdistanî de dormaleyê Pawe.
- Hewramî-luhonî: Başurê Kurdistanî.
- Şayxanî: Çend dewanê Helebçe.
- Kendûlî: Bakurê Kirmaşan, qezaya Kendûl.
- Bacalanî:Başurê Kurdistan.
- Şebekî: Behdînan.
- Kakêyî: Deşta Germiyan.
Têvernayişê Hewramî bi lehçayanê Kurdkî yê bînan
Kelhurî | Soranî | Lekî | Kurmancî | Zazakî | Hewramî | Bacalanî |
---|---|---|---|---|---|---|
Mi | Min | Min | Ez, Min | Ez, Mi | Amin, Min | Min, Emin |
Ti | To | Tû | Tu, te | Ti, To | To, Etû, Tû | Ti, To |
Mi kem | Min dekem | Min mekem | Ez dikim | Ez kena | Amin/Min mekerû | Min mekere |
Mi çim | Min deçim | Min Meçim | Ez diçim | Ez Şona | Min milû | Min melû |
Fire | Zor | Fira | Pir, Gelek, Zaf | Zaf | Zor/fira | fire |
Wet | Got/Wut | Wat/vit | Got | Vat | Wat/vat | Wet |
Îrênge | Esta | Îske/Îse | Niha, Vêsta, Nika | Nika | îse | êste |
Hat- | Hat- | Het- | Hat- | ame- | ame- | ame- |
Hena | Bang, Deng | Hena | Deng | Veng | Deng | Deng |
Kel´n | Gewre | Kel´n | Gewre, Gir, Mezin | Pîl, Gird | Gore | Gewre |
Wa | Ba | Wa/va | Ba | Va | Va/Wa | Va |
Waran | Baran | Waran/varan | Baran | Varan | Baran | Baran |
Gen | Xirap | Gen/xiraw | Xirab | Xirab | Xirab | xirab |
Kirmanckî û Hawramî de Çekuyê Nêzdî
Kirmanckî | Hewrami |
Kerdene | Kerdey |
Merdene | Merdey |
Vatene | Watey |
Kewtene | Kewtey |
Berdene | Berdey |
Werdene | Werdey |
Qesey kerdene | Qesey kerdey |
Kirmanckî | Hawrami |
Kêna/çêna | Kinaşe |
Koye | Kohe |
Weş | Weş |
Veng | Weng/Deng |
Veyve | Weywe |
Zama | Zama |
Adir | Adir |
Ziwan,Zon | Ziwan,Zwan |
Hûmarê | Kirmanckî | Hawramî |
0 | sifir | sfr |
1 | yew (jû/jew/yo) | yiwe |
2 | dide | dude |
3 | hîrî | hrî |
4 | çar | çar |
5 | ponc,panc | panj |
6 | şeş | şeş |
7 | hewt,hawt | howt |
8 | heşt | heyşt |
9 | new | now |
10 | des | des |
20 | vîst | wîst |
Kitabê Hewramî
Hetanê serra 1900an, 38 kitabî bi ziwanê Kurdkî nusîyaybî û înan ra 18 hebî bi be Hewramî bî, 10 bi sorankî û 10 zî bi Kurmanckî bî. Labelê ewro mîyanê lehçeyanê Kurdkî de tewr tay kitabî Hewramî estê.