Tarixê Madeni heta verê İsay 2000an şıno. Maden de raveri qraliya Mittani (Vİ 1500) wayir biya. Maden de verê İsay 30 û dıma İsay 180 de İmperatoriya Roma hıkum kerda.Dıma Romay, serra 1077 de İmperatoriya Selcuqıcan wayirê Madeni biya. Tewr peyên dewrê Selim I de Maden kowta bınê idarey İmperatoriya Usmanıcan.
Cayê Madeni mıntıqaya rocvetışê Anadoliya de. Rocvetış de Ğuleman û veroc de Erğeni esti. Rocawan de Xarbato esta. Maden 1054 berza, erdê cı 939 km²o û yew vadi de ca gêna. Hetê golê Xezeri de Deşta Gezini esta. Suka Madeni de Koyê Mixrabi (1775 m), Koyê Gorozi (2069 m), Koyê Sındığıki (1600 m) esti. Suka Madeni de zımıstani de vewre zaf varına û bınê iklimê erdi de. Wesari de zi varıt zaf varıno.