Mestûra Erdelanî
| Mestûra Erdelanî | |
|---|---|
 | |
| Melumato şexsi | |
| Dewlete | İran |
| Cınsiyet | Cêniye |
| Cayê biyayışi | Sine |
| Biyayış | |
| Merdış | |
| Cayê merdışi | Sılêmaniya |
| Gure | Şair, nuştekar, Tarixwan û calligrapher |
| Zıwani | Farski |
Mestûra Erdelan yan zî Mah Şeref Xanim Mestûra Erdelan yan zî Mestûra Kurdistanî (b. 1805, Sîne - m. 1848, Silêmanîya) şaîr û nuştekar û tarîxnuştoxa Kurd a. Pîyê ci Ewlesen (Ebul Hesen) Beg bi.
Cuya aye
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Mestûra Erdelan paytextê Mîrektîya Erdelan, Sîne de yew keyeyo arîstokrat de amey dinya. Gedeyîya xo de meraqdarê wendişi bî. Edebîyatê Erebî û Farisî ra dima fiqih wend. 28 (goreyê tayê çimeyan 20) serrîya xo de bi walîyê Sîne, Xusrewxan Erdalanî de zewijîyaya. No zewaj de qet gedeyê (doman, qic) aye nêbî. Zewajê înan new serrî dewam kerd. Xusrewxan Erdalanî nêweş kewt û merd. Mergê ey ra dima Mestûre Erdelan şî bajarê Silêmanî ke paytextê Mîrektîya Baban bi.
Tarixê Kurdistanî de cayê aye
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Kurdan mîyan de cinîya tewr verîn a ke tarîxnuşta. Aye derheqê tarîxê Mîrektîya Erdelan de û bîyayeyê ke Kurdistan de vejîyayê nuştî. Tarîxê Kurdistan de cayê Mestûre Erdelan zaf muhîm o. Aye seba tarîxê Kurdistan çimeyê mûhîm pey xo de verdayê. Mestûra Erdelan bi Erebkî û Fariskî zanayêne. Tayê eserê xo zî bi nê ziwanan nuştî.
Kitabî Mestûra Erdelan seba Îngîlîzkî, Almankî û Fransizkî ameyê çarnayîş. 2005an de Hewlêr de seba Mestûre yew festîvale organîze bî û Parkê Xoserîye de yew heykelê ci ame ronayîş. Ancîya bajarê Sîne de zî heykelê ci esto. Tosinê Reşîdî derheqê cuya aye de bi nameyê Mestûre romanêk nuşto.[1]
Şiîrnusîya aye
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Mestûra Erdelan şaîre bî. Dezayê Mestûra Erdelan, Mîrza Ekber Sadiq kitabê xo yo ‘Hedîqey Nasrî" de vano ke Mestûra Erdelan nêzî 20 hezar beytî nuştî. Labelê teyna 2 hezar beytê ci resayê destê ma. Hem bi Kurdkî û hem zî bi Fariskî nuştî. Labelê zafaney şîîrê ci destê ma de nîyê. Tena ey şîîrî ke hetê Mîrza Eseddula Xanî Kurdistanî, serekê Kulturî yê Sîne ra Tahran de amey çapkerdiş mendê. La çapbîyayeyan ra ey Kurdkî zaf tay ê. Şîîrê aye ke raseyê ma dest, zafê ci bi lehçeya Hewramî yê. Yew şîîrê ci wina yo:
|
Min ew jinem ke le pakî le serûy hemîwan im, — Mestûre Erdelanî
|
Mergê aye
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Silêmanîya de weşîy xo kerda vinî, merda. Mezela aye Silêmanîya dera.
Eserê aye
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Divan (Divan-î Masturah Kurdistanî) - (Farisî û Kurdkî)
- Mêjûy Erdelan (Farisî)
- Bawerîya Îslamî û Rîsaleya Îbadetî (Farisî)
Çimeyî
[bıvurne | çımeyi bıvurne]"Error: no |title= specified when using {{Cite web}}".
- Mestûre Erdelanî agahiyên bi Îngîlîzî Kurdish Literature Archived 2006-02-13 at the Wayback Machine
- http://politikart1.blogspot.com/2012/06/ilk-kadn-tarihcimiz-mesture-kurdistani.html
- http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/24c6eaaccc8b602_ek.pdf?dergi=1127 Archived 2015-06-19 at the Wayback Machine
- http://www.feminkurd.net/content.php?portreid=24 Archived 2012-08-30 at the Wayback Machine
- ↑ Mestûre, Serê Hêjayî Tac Bû, Weşanxaneyê Ronahî, 2005
- ↑ Rûpela 37'an