Mehkemê istıqlali

Ezaê Mehkemê İstıqlali, çepi sera têdıma , Kılıç Ali Bey, "Kel" Ali Bey, Necip Ali Bey. Enê serdaranê mehkemanê istıqlali rê Hirê Eliy vatêne.

Mehkemê istıqlali (be zıwanê Tırki: İstiklâl Mahkemeleri) mehkemê kı hukmatê Tırkiya bınê namey Meclısê Mıletê Gırdi ê Tırkiya dı nay ro u zaf merdıman rê hukmê xofıni day cı, êyê. Hukmatê Tırkiya be namey Mehkema İstıqlali, mehkemeo verên tarixê Keşkelun 18, 1920 dı nao ro. Enê mehkemey pêdıma hirê deman dı vıraziyay. Hukmati demo verên dı pêro mehkemê istıqlali teberê Anqara dı 1921 dı paday. Mehkemê dıyıni zi miyandê serranê 1921-1923 dı fealiyet moto. Demo hirêyın u peyên zi mehkemanê peyênan miyandê serranê 1923-1927 dı faliyet motê. Gorey tayinan enê mehkemê istıqlali zey mehkemey nêmariyenê, zey cayanê kıştış u qırrkerdışi amariyenê, zaf merdımi infaz kerdi u anti-demokratikê.

Gorey hukmatê Cumhuriyetê Tırkiya, merdımê ke inan sero hukım kerdê, eskeriya ra remay u kewtê asiyan miyan. Hema ewro zaniyeno kı inan tek teyna merdımê ke eskeriya ra veciy sero hukım nêday cı, zaf merdımê masumi u bêsuci zi bınê namey edaleti dı be raya mehkemanê istıqlali kışti u darde kerdi. Hukmati gêncê ke nêwaştêne şorê eskeriya tepıştê, cezaê xofıni u pili day, heqê enê merdıman cawiyê u hukmati huqıq gırewtê bınê payan. Qerarê mehkemanê istıqlali be waştışê ezanê hukmati daêne, coka zi enê mehkemê istıqlali anti-demokratikê.

Hukmati enê cayan dı Mehkemê İstıqlali nay ro, Anqara, Eskişeher, Konya, Isparta, Sêwaz, Qastamonu, Pozantı, Diyabekır. Dıma hukmati qanunê Hıyanet-i Vataniye Kanunu (Qanunê Xıyanetê Wılati) veto u ifadê merdıman gırewtê, hukmi day merdıman sero u merdımi darde kerdi, kışti.