Stein Rokkan
| Stein Rokkan | |
|---|---|
| Melumato şexsi | |
| Dewlete | Norwec |
| Cınsiyet | Camêrd |
| Cayê biyayışi | Vågan Municipality |
| Biyayış | |
| Merdış | |
| Cayê merdışi | Bergen |
| Wendış | Universıtey Kolumbiya |
| Gure | Zanayoğê siyaseti, Sosyolog, Profesor û Filozof |
| Zıwani | Norwecki |
Stein Rokkan, ser 1921 dı suka Norweçi Lofoten dı ameyo dınya u serra 1979i dı suka Almanya Mannheim dı şiyo héqeyda xu ser. Rokkan aşaynayoğê ilmê dewletı, sosyologê siyasi, siyasetzaney tarixi, zaney kompitor u filologê Fransizkiyo. Rokkan suka Norveçi Narvik dı biyo gırd u alımeya filozofi zi Universıtey Osloy dı serra 1948 gino. Mabênê serranê 1951i ra héta serra 1960 ”Enstitüyê İlmê Jubiyayenı” dı mıdirey keno. Serra 1958i ra héta serra 1966 zi ”Enstitüyê Christian Michelsens”i dı serdemê aşeynayoğano.
Serranê xuyê peyênan dı Universıtey Bergeni dı héta réhmet şiyayenda xu profesorey keno. Rokkani zaf ilmê siyaseti ser wendo u nuşnayo. Xısusi biyayena (spesialisteya) cı proses u konflikt (pê nêameyen) o. Rokkani şayê héreket u şirketan anliz bıkero u qandê ina modelê newey bıfino u vırazo. Ey şayê wextê rayê bıvino u ina analiz bıkero u analizê xu ra qandê héreket u partiyandê Welatandê Ewropa sistemê do newe vırazeno.
Rokkani dı (2) qanalan ra hukmê siyaseti ju çiyê dı arêdayê pêser ju demokrasi: Ekı uca dı héme cı amoriyê u bı fikrê parlamentoy (meclis) dı arêbenê. Ê dıdını zi koperativo: senin héreket u çımey (qaynaği) tesirê hérekatan kenê. Vatena Rokkania en naskerdi: ”Amori peyênê, oyo kı qerarê peyêni dano çımeyê”.
Rokkan sosyolociyê siyaseti rê çağo newe da. Serra 1960 ra sistemê partiyandê Ewropa aşayna u geyra kokdê inanê tarixiyan. Ka kamcin kok ra nê partiy yenê u kamcin munaqaşe mabênê ninan dı biyo u kamcin konflikt ney bı xu hél kerdê. Bı fikrê ey konfliktê kıhani manenê u her tım sisteman miyan dı estê. Labırê ê quwet u hukımê xuyê kıhani kenê vıni. Serra 1970 ra dımı Rokkani dest bı ilmê vıraştena dewlet u welatê Ewropa Rocawani kerd. Tıya dı Rokkani vıraştena prosesê sistemiê héreketan ravey berdı. Serdemê welatê Ewropa fikrê Rokkani cadı gurweynay u Rokkani ra berxydarey waştı. Qandê kı Rokkani, sistemo kı 1648 héta nıka Ewropa dı nêvıryayo, ey vırna.
Prosesê Rokkaniê sifteyini jew merkez ra peyda beno u qontrolê mıntıqada ê debarey éskeran u ê kültürê cı gırê dano bı xuya.
Ê prosesê dı (2) hébi bini zi vırnayen u vıraştena sistemê siyasi u qanunê newey vıraştenı qandê burjuwayo u bı no şekl’a hem hetê debarey (ekonomi) u hem zi bı hetê hıquqi sistem beno jew enstitü. Bı na ray’a zi merdım ferqê cıwiyayışê şari u ê mıntıqa keno en tayin. Prosesê hirêyını zi wezifey aşaynayoğ u alımano. Prosesê dıdını ra his u kameya mılli biyayenı vıraştena.
Derheqdê cı dı
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Stat, nasjon, klasse: Essays i politisk sosiologi (1987, ISBN 82-00-02533-0) Posthumt utgitt oversettelse til norsk av Stein Rokkans mest betydningsfulle engelske artikler. Redigert av Bernt Hagtvet.
- Politikk mellom økonomi og kultur: Stein Rokkan som politisk sosiolog og forskningsinspirator (1992, ISBN 82-417-0124-1). Antologi av artikler om Rokkan og hans forskning. Redigert av Bernt Hagtvet.
- State Formation, Nation-Building, and Mass Politics in Europe: The Theory of Stein Rokkan. Redigert av Peter Flora (Oxford University Press, 1999).
- Stein Rokkan
- Archived 2008-03-30 at the Wayback Machine