Ravêr zerreki

Syriza

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra

Syriza ya zi Koalisyonê Çepê Radikali (be zıwanê Yunanki: Συνασπισ, Syriza; rıstımi/rıçıki ra) partiya sosyalista ke tarixê 22ê Gulane 2012i de niya ro. Vıraziyayışê partiya Syriza de zaf mıxtelif grubi ameyê têlewe u organizasyon vıraşto. Partiya Syriza hetê çepi de ca gêna.

Liderê partiya Syriza Aleksis Çipraso ke hem serekcumhurê Yunanıstanio, hem zi liderê Synaspismosio kıhano. Miyandê partiye de keskanê Troçkisti ra heta Avrokomunistanê Maoistan hirês grubê çepi u tayê zi politikê xoseri estê. Serra 25ê Çıleyi 2015i de Partiya Syriza se u çewres u new (149) qoltuxi gırewtê u iqtıdar vısto ra xo dest.

Vıraziyayış

[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Aleksis Çipras, Liderê SYRİZA, 2009

SYRİZA serra 2004ıne ra ver resmên vıraziyaya hema ke rıçıkê vıraziyayışê cı heta Yewiya Çepi u Cayê Diyalogi miyandê Hereketê Mıştereki (Yunanki: Χώρος Διαλόγου για την Ενότητα και Κοινή Δράση της Αριστεράς) şıno.[1] Eno ekol, ideolocianê binan ra niya ro u cıresayışê cıyo tarixi vêniyeno. Serranê 1990an ra dıma serranê peyêni de Yunanıstan miyan de Çepê Yunanan ehemiyet diyo u coka xeylê ermanê (polanê) çepênan kewto têmiyan. Tayê inan zi Lecê Kosova, destê kesi ra viyarnayış, heqê merdumi u şexısi u yew zi heqê şariyê.[2] Hereket perrê ke kewtê cı inan rê heqi, hıquqi, xeylê heqê bini; ê şınasnê u dayê:

  • Sistemê xoseveknayışi u meaşi de verba reformanê neoliberalan de vındertene
  • Vera Qanunê vera Terorizmi de vındertışi de ca gırewtene
  • Cenova komê G8i ra nêkewtış[3]

No hereket vıraziyayışê politiki ra zêde yewbiyayışê organizasyon u partiyan biyo. No yewbiyayış, serra 2002yıne de weçınitışê cayêni (lokali)[4] de şiyo tayê yewbinan rê destegbiyayışi rê u ninan miyan de serdariya Manolis Glezosi de hemkariya Atina-Pire zi biya. Heto bin ra hereket, Ewropa de Forumê Sosyali de roniyayışê Forumê Yunanê Sosyali de [5] kar kerdo, cayê veri de ca gırewto.

Partiya Syriza serra 2015ıne de weçinıtış de %36ê reyan gırewto, iqtıdarê Yunanıstani vısto ra xo dest.