Tırki

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Tırki
Zıwano tabii

Melumat
Dewlete û mıntıqeyi Bulğarıstan, Qıbrıs, Yunanıstan, Tırkiya û Cumhuriyetê Tırkê Qıbrısê Zımey
Amarê qıseykerdoğan 82 231 620
Ware Tırk, Wılayetê Burgazi, Wılayetê Kırcaali, Wılayetê Smolyan, Wılayetê Haskova, Qıbrıs, İskece, Rodopi û Tırkiya
Kodê zıwani
ISO 639-1 Tr
ISO 639-2 Tur
ISO 639-3 Tur
Glottolog Nucl1301
Ethnologue Tur
Xısusiyetê zıwani
Topolociye Kes-Obce-Fiil, zıwanê peyra cıkerdey, adjective-noun, Zıwanê heceyıni, synthetic language, Zıwanê Akusativ-Nominativ, vowel harmony û postposition
Gramer Bendo wekil, halê namey, akuzatif, genitif, ablatif, locative case û dative case
Modo gramatik Admirative
Alfabe Alfabey Tırki
Keye
  • Western Oghuz

Tırki (be Tırki: Türkçe) lızgey zıwananê Oğuzi ra yew zıwanê do aidê zıwananê Altayo. Tırki resmi zıwanê Tırkiyao u Cumhuriyetê Tırkê Qıbrısê Zımey, Bulğarıstan, Yunanıstan, Makedonya, Moldawya, Suriya u İraq de qısey beno. Zıwanzanaoğan miyan de cı rê Tırkiyê Tırkiya ki vaciyeno. Teqriben 70-80 milyon merdumi Tirki qısey (qal) kenê.

Tırki de zaf mıxtelif feki estê, ninan ra fekê Estamoli ewro Tırkiyo berz teşkil keno. Tırkiya de taê fekê bini ki mıntıqa Deryayê Siay, Anadoliya rocakewtene u mıntıqa Egey de qısey benê.

Wextê İmperatoriya Usmanıcan de Tırki be alfabey Erebki nuşiyêne. Serra 1928ine de terefê M. Kemal Atatürki ra vurniya u o ra nat be alfabey Latinki nuşiya. Serra 1932ine de ki Cemiyetê Cıgeyrayışê Tırki (Türk Dil Kurumu) niya ro.

Alfabe[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Alfabê Tırki de 29 (vist u new) herfi estê.
Herfê gırdi: A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
Herfê qıci: a b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n o ö p r s ş t u ü v y z

Telafuzê tayê herfan[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Tabela cêrêne de herfê ke tede çıniyê, nê zey ê Zazaki telafuz benê (yenê wendış).

Herfe Nişanê IPAy Salıxdayış
c [dʒ] Afrikati: d + j'o vengdar
ç [tʃ] Afrikati: t + ş'o bêvengdar
ğ [:], [y] Herfanê vengınan ra dıme zey y'y yeno wendış, yewbina zi herfan keno derg
ö [œ] ö'yo kılm u tari (No veng Zazakiyê bıngey de çıniyo, labelê tayê fekanê Zazaki yeno diyayış.)
Serê cayê Tırki-qeseykerdoğan

Gramer[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Tırki de halê naman[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Tırki de ebe izafey namey (halê genitifi) ra pia şeş halê naman estê:

Namey hali Arezekerdış be pers Peybendi
Nominatif kam? -
Akuzatif kami? -ı / -i / -u / -ü
Genitif ê kami? -ın / -in / -un / -ün
Datif kami rê? -e / -a
Lokatif kami de? -de / -da
Ablatif kami ra? -den / -dan

Tırki de halê naman
kapıkeyberevkeye
kapıyıkeyberievikeyey
kapınınê keyberievinê keyey
kapıyakeyberi rêevekeyey rê
kapıdakeyber(i) deevdekeye(y) de
kapıdankeyber(i) raevdenkeye(y) ra

Çımeyi[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Wikipediya, be zıwanê Tırki esta.