Sezai Karakoç
| Sezai Karakoç | |
|---|---|
| Melumato şexsi | |
| Dewlete | Tırkiya |
| Cınsiyet | Camêrd |
| Cayê biyayışi | Erğeni |
| Biyayış | |
| Merdış | |
| Cayê merdışi | Fatih |
| Wendış | Universitey Anqara Fakultey Zanışanê Siyasi û Universitay Anqara |
| Gure | Şair, nuştekar û Siyasetkar |
| Zıwani | Tırki |
| İtıqad | İslam |
Sezai Karakoç (b. 22 Çıle 1933, Erğeni, Diyarbekır - 16 Tışrino Peyên 2021) şair, nuştekar, merdımo delğeyın (mıtefekır) u siyasetkerê Tırkiyao. Gorey qeydê nıfusi roca biyayışê şairi vist u dı ê aşma Çıleya, hama kamci aşme de maya xo ra wıni fıkıriyeno ke aşma gulana.
Heyato xısusi
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Karakoçi heyatê xo Erğeni, Maden u Dıcle de viyarno u 1938 de hirê aşmi mektebo verên ra ver sınıfa ixtıyati de wend u mektebo verên 1944 de Erğeni de temam kerd. Ney ra tepeya mektebo miyanên Meraş de qeyd bi u wend. 1947 de tiya zi temam kerd u şi Qazianteb, inca de kewt lisa, başle kerd. Lisa Qaziantebi ra 1950 de bi mezun. Ey o taw waşt ke felsefe bıwano, coka zi şi Estanbol. Piyê cı zi waşt ke lacê xo şoro ilahiyat. O taw Karakoçi fam kerd ke pê perey xo nêşeno bıwano, kewt imtıxanê Fakultê Melumatanê Siyasi, no mekteb pere nêwaşt. Dıma zi peyniya imxıtani pawıt, qeydê xo be lızgey felsefe kerd ke eke nêşeno kewo imtıxan, tehsilê felsefe ko. Ey şao kewo Universita Anqara ra Fakultê Melumatanê Siyasi, qeydê xo kerd, 1955 de fakulte ra şubeyo mali ra mezuniyetê xo gırewt u universite temam kerd.
Dıma zi kewt imtıxanê mıfetışiya maliya u qezenç kerd, 11 Çıle 1956 de başle kerd mıfetışi. Uca ra amey Estanbol, kontrolorê çiyê ke yenê xazina bi. Dıma waziyao Anqara, coka ame Anqara. Uca ra reyna ageyrao Anqara. Be icabê wezifa xo, Anadoli de zaf cay geyray, wılayeti, qezay diy. Miyanê serranê 1960-1961i de şi eskeriya, eskeriya xo kerd. 1965 ra heta 1973i zaf reyi ke istıfa xo waşt, 1973 ra tepeya zi nêgırewt wezifanê resmi.
Estanbol de Çapxaney Dirilişi nae ro u pêseroka (mecmua) Dirilişi kerd a. 1990 de be amblemê 'dara vıle ke vılan kena a' Partiya Dirilişi vıraşt. Hawt serri partiya xo de wezifa gırewt. Hama ena partiya xo dı reyi nêwekt weçinitişan u coka zi ame padayış. 2006 de Ewnaoğiya Kulturi odulo xususi da cı, hama waşt ke letey peran bıdê karanê kultur u huneri, leteyo bin zi bıerşawiyo adreso ke dano inan. 2007 de Partiya Yüce Dirilişi nae ro u o taw ra nat serdarê partiya xoyo. O taw ra nat her şanê yewşeme de qısey keno partiya xo de, sita interneti ra zi ra zi qısey keno. 2011 de Odulê Edebiyati ê Reisicumhuri gırewt hama perê ke da cı nêgırewt, nêşi zi odulê xo bıgo.
Zihniyeto edebi
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Key ke Karakoçi başle kerd çı şıiranê xo sero fıkırneno bınuso, zihniyetê şıiranê xo zi nuşt. Vênayışê ey şıiranê xo ser kıtabê xo be namey Nuştê Edebiyati de nuşt. Nuştê Edebiyati hirê kıtaban ra yeno pêra. Caê Karakoçi şıriê Tırki de zaf cıyao, şıirê ey metafiziko. Şıiro metafizki edebiyatê Tırki de ca gırewti bi, hama Tanzimat ra tepeya eno zihiniyet vuriyo. Tek teyna şıiranê Abdulhak Hamidi de metafizik est biyo. Ey ra tepeya be serranê verênan ê cumhuriyeti, Necip Fazıl Kısakürek u Ahmet Kutsi Teceri metafizik reyna xo moto (mocnao). Ninan ra tepeya Yahya Kemal Beyatlı u Asaf Halet Çelebi de zi tayina zihniyetê metafiziki vêniyay. Hama enê unsurê metafiziki heç nêşenê a kerê zihniyetê Sezai Karakoçi, zihhiyetê ey ninan ra xeylê cıyao. Be tesbitê Ali Yıldızi, şıirê Tırki de şairo ke metafizik nao ro, kerdo raya xo, Sezai Karakoço. Sezai Karakoç şıirê xo be zıwano moderd wıni kerdo. O edebiyatê Ğerbi zi geyrao cı. O fıkırneno ke hunero mucerredo (soyut) modern be vênayışo İslami nezdiyo, coka zi şıirê xo de ena kışta nuştê, wıni resao.
Nuşteyo verêno ko Nuştê Edebiyati I de ca gêno, metafizi sero nusiyao. No zi muhımo u moteno (mocneno) ke şair ehemiyet dano kamci zihniyet u unsıran.
Eserê cı
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Şıiri
- ŞİİRLER I Hızırla Kırk Saat
- ŞİİRLER II Taha'nın Kitabı/Gül Muştusu
- ŞİİRLER III Körfez/Şahdamar/Sesler
- ŞİİRLER IV Zamana Adanmış Sözler
- ŞİİRLER V Ayinler/Çeşmeler
- ŞİİRLER VI Leylâ ile Mecnun
- ŞİİRLER VII Ateş Dansı
- ŞİİRLER VIII Alın Yazısı Saati
- ŞİİRLER IX Monna Rosa (Aşk Ve Çileler)
- ŞİİRLER X Monna Rosa (Ölüm ve Çerçeveler)
- ŞİİRLER XI Monna Rosa (Pişmanlık ve Çileler)
- ŞİİRLER XII Ve Monna Rosa
- ŞİİRLER XIII Karayılan
- GÜN DOĞMADAN Şiirlerin Toplu Basımı
- Şıirê ke ey çarnay
- Batı Şiirlerinden
- İslâmın Şiir Anıtlarından
- Testi
- Edebiyat Yazıları I Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir
- Edebiyat Yazıları II Dişimizin Zarı...
- Edebiyat Yazıları III Eğik Ehramlar
- Fıkıri
- Ruhun Dirilişi
- Kıyamet Aşısı
- Çağ ve İlham I-II-III-IV
- İnsanlığın Dirilişi
- Diriliş Neslinin Âmentüsü
- Yitik Cennet
- Makamda
- İslâmın Dirilişi
- Gündönümü
- Diriliş Muştusu
- İslâm
- İslâm Toplumunun Ekonomik Strüktürü
- Düşünceler I-II
- Dirilişin Çevresinde
- Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi I-II-III
- Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I-II
- Samanyolunda Ziyafet
- Unutuş ve Hatırlayış
- Varolma Savaşı
- Çağdaş Batı Düşüncesinden
- Çıkış Yolu I-II-III
- Cıgeyrayışi
- Yunus Emre
- Mehmed Âkif
- Mevlâna
- Piyesi
- Piyesler I
- Armağan
- Hêkati
- HİKÂYELER I Meydan Ortaya Çıktığında
- HİKÂYELER II Portreler
- Nuştê rocane
- Farklar
- Sütun
- Sûr
- Gün Saati
- Gür
- Röportaj
- Tarihin Yol Ağzında
- Dokumantasyon
- Gün Doğmadan