Gurciki

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Gurciki
Zıwan
Melumat
Dewlete û mıntıqeyi Gurcıstan, Tırkiya, Rusya, İran, Azerbaycan û Ermenıstan
Amarê qısekerdoğan 3 700 000
Ware Gurci, Gurcıstan, Artvin, Ordu û Sakarya
Diyalekti Adjarian dialect
Kodê zıwani
ISO 639-1 Ka
ISO 639-2 Geo
ISO 639-3 Kat
Glottolog Nucl1302
Ethnologue Kat
Xısusiyetê zıwani
Topolociye Zıwanê peyra cıkerdey, Kes-Obce-Fiil, Zıwanê Ergativi-Absoluti, adjective-noun, synthetic language û postposition
Gramer Halê namey, ergative case, genitif, dative case, bendo wekil, vokativ, transformative case û adverbial case
Alfabe Alfabey Gurciyan, Georgian Braille, Asomtavruli, Nuskhuri û Mkhedruli
Keye
  • Karto-Zan


Gurcıki (zıwanê xo de: ქართული ენა / Kartuli ena) zıwanê Gurciyano, zıwanê Kofkasiyo, zıwananê Kofkasi miyan de zıwanê verocio. Eno zıwan tenya Gurcıstan de zıwano resmiyo. Gurcikiyo Modern temelê fekê Kartli (Gurcikiyê rocvetışi) ra xo resao u hata seserra 5. ra edebiyatê Gurciyan de zıwano tenya biyo. Gurciki 3,9 milyon tenê ke Gurcıstan de cıwiyenê (%83ê nıfusê Gurcıstani beno) zıwanê inano. Yew zi teberê Gurcıstani de Tırkiya, İran, Azerbaycan, Rusya, DAY u Ewropa de terefê 500.000 merduman ra qal beno. Gurciki, oyo ke grubê Gurciyanê etnografiki yani şarê biniê ke zıwanê Kofkasiê veroci ra qal kenê yani zıwanê Svanki, Megrelki u Lazki ra qal kenê, zıwanê edebiyatê inano zi. Heto bin ra, Cıhudê Gurcıstani zi estê ke Gruzinik ya zi Kivruli name beno, Gurcıstan de terefê 20.000 merduman u yew zi cayanê binan de terefê 65.000 merduman (İsrail de 60.000 teni) ra qal beno.

Sınıfnayış[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Gurcıki oyo ke miyanê zıwananê Kofkaskiyê verociyan de zıwano en gırdo, herao. Zıwanê Kofkasiê veroci zi Gurciki teber de, Svanki (zımey rocawanê Gurcıstani de mıntıqa Svaneti de qal beno), Megrelki (rocawanê Gurcıstani de Samegrelo u Abhazya de qal beno) u Lazki (ekseriyetê cı Tırkiya de u dormey Deryayê Siyay de qal beno) ra vıraziyenê.

Fekê zıwanê Gurciki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Gurcıki xeylê fekan ra vıraziyeno u namê fekanê xo zi: diyalektê İmereti,diyalektê Raça-Leçhum , diyalektê Guria, diyalektê Acaray, diyalektê İmerhev (Tırkiya de qal beno ), diyalektê Kartli, diyalektê Kaheti, diyalektê İngilo (Azerbaycan de qal beno),diyalektê Tuşi,diyalektê Hevsuri, diyalektê Mohevi, diyalektê Pşavi, diyalektê Mtiuli, diyalektê Fereydani (İran de qal beno) u yew zi diyalektê Mesheti.

Zıwanê Qefqaskiê bini u Gurcıki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

 Zıwano Kofkaskio verên   
 Zıwanê Kofkaskiê Zımeyi 

Zıwanê Kofkaskiê Zımeyê Rocawani:
Veri Ubıh - Abhazki: Ubıxki - Abhazki;
Veri Çerkeski: Adıgeki

Zıwanê Kofkasiê Zımeyê Rocvetışi:
Nahki (Çeçenki, İnguşki u Batski) -
Dağıstan (Avarki - Andiki - Tsezki,
Laki, Lezgiki u Dargiki)

 Zıwanê Kofkaskiê Veroci 

Gurciki

Zanki: Lazki u Megrelki

Svanki

Sistemê nuştışi[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zıwanê Gurciki pê Alfabey Gurcki nusiyeno. No alfabe yew alfabeo de xosero yanê alfabeo cırao, be alfabeyanê binan ra gırey nedao. Yew zi terefê Gurciyan ra vıraziyao, aferiyao. Alfabey ewroyên rê Gurciy vanê mhedruli. Esasen xeylê alfabey estê hama yew alfabe çıniyao we ke zıwan be bınusiyo. Hirıs u hirê herfi eno alfabe de ca gênê u zafêrê herfan xısusiyê.

Amari[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Gurciki Senên waniyeno Reqemê cı
ერთი erti 1
ორი ori 2
სამი sami 3
ოთხი otxi 4
ხუთი xuti 5
ექვსი ekvsi 6
შვიდი şvidi 7
რვა rva 8
ცხრა tsxra 9
ათი ati 10
ოცი otsi 20
ოცდაათი otsdaati 30
ორმოცი ormotsi 40
ორმოცდაათი ormotsdaati 50
ასი asi 100