Hewramkî

Hewramkî
Diyalekt
Melumat
Kodê zıwani
Glottolog	Hawr1242
Xısusiyetê zıwani
Keye	Goranki

Hewramkî yan zî Goranî, yew ziwano xoser o, ya zî goreyê tayinan lehçe, yan zî ziwananê Kurdkî ra yew o.

Derheqê hewramî de

Seserra 16. ra hetanê 21. Başur û Rojhilatê ê Kurdistanî de ziwanê edebîyatî bî. Ziwanê Mîrektîya Erdelanîyo resmî bî. Labelê weşîyayîşê Mîrektîya Erdelanî û bihêzbîyayîşê Mîrektîya Baban ver, cayê xo da Sorankî. Veroc û Rocvetişê Kurdistan de hetê Yarsanan, Şebekan, Kakayîyan, Bacilanan ra yena qiseykerdiş. Kitabê dînî yê Yarsanan bi Hewramî ameyê nuştene. Ewro mîyanê 300.00 - 500.000 kesê bi Hewramî qisey kenê.

Mîyanê lehçeyanê Kurdkî de tewr zaf Hewramî nêzî Zazaki ya. Tayê ziwanzanî Hewramî teberê ziwanê Kurdkî de vînenê. Nêzî %30ê çekuyanê Hewramî û Avestayî yew ê.

Fekê hewramî

• Hewramî-textî: Rojhilatê Kurdistanî de dormaleyê Pawe.
• Hewramî-luhonî: Verocê Kurdıstani.
• Şayxanî: Çend dewanê Helebçe.
• Kendûlî: Bakurê Kirmaşan, qezaya Kendûl.
• Bacalanî:Başurê Kurdistan.
• Şebekî: Behdînan.
• Kakêyî: Deşta Germiyan.

Têvernayişê Hewramî bi lehçayanê Kurdkî yê bînan u ziwananê binan

Kelhurî	Soranî	Lekî	Kurmancî	Zazakî	Hewramî	Bacalanî
Mi	Min	Min	Ez, Min	Ez, Mi	Amin, Min	Min, Emin
Ti	To	Tû	Tu, te	Ti, To	To, Etû, Tû	Ti, To
Mi kem	Min dekem	Min mekem	Ez dikim	Ez kena	Amin/Min mekerû	Min mekere
Mi çim	Min deçim	Min Meçim	Ez diçim	Ez Şona	Min milû	Min melû
Fire	Zor	Fira	Pir, Gelek, Zaf	Zaf	Zor/fira	fire
Wet	Got/Wut	Wat/vit	Got	Vat	Wat/vat	Wet
Îrênge	Esta	Îske/Îse	Niha, Vêsta, Nika	Nika	îse	êste
Hat-	Hat-	Het-	Hat-	ame-	ame-	ame-
Hena	Bang, Deng	Hena	Deng	Veng	Deng	Deng
Kel´n	Gewre	Kel´n	Gewre, Gir, Mezin	Pîl, Gird	Gore	Gewre
Wa	Ba	Wa/va	Ba	Va	Va/Wa	Va
Waran	Baran	Waran/varan	Baran	Varan	Baran	Baran
Gen	Xirap	Gen/xiraw	Xirab	Xirab	Xirab	xirab

Kirmanckî û Hawramî de Çekuyê Nêzdî

Kirmanckî	Hewrami
Kerdene	Kerdey
Merdene	Merdey
Vatene	Watey
Kewtene	Kewtey
Berdene	Berdey
Werdene	Werdey
Qesey kerdene	Qesey kerdey

Kirmanckî	Hawrami
Kêna/çêna	Kinaşe
Koye	Kohe
Weş	Weş
Veng	Weng/Deng
Veyve	Weywe
Zama	Zama
Adir	Adir
Ziwan,Zon	Ziwan,Zwan

Hûmarê	Kirmanckî	Hawramî
0	sifir	sfr
1	yew (jû/jew/yo)	yiwe
2	dide	dude
3	hîrî	hrî
4	çar	çar
5	ponc,panc	panj
6	şeş	şeş
7	hewt,hawt	howt
8	heşt	heyşt
9	new	now
10	des	des
20	vîst	wîst

Kitabê Hewramî

Hetanê serra 1900an, 38 kitabî bi ziwanê Kurdkî nusîyaybî û înan ra 18 hebî bi be Hewramî bî, 10 bi sorankî û 10 zî bi Kurmanckî bî. Labelê ewro mîyanê lehçeyanê Kurdkî de tewr tay kitabî Hewramî estê.

Sîteyî

• Hewraman