Engure

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Engure🍇
Şınasnayış
Taksonomiye
Tewr Berry û meywe
Familya Grapes
Rengi Siya, sure, Kıho û Mor
Arêzekerdışê Vitis vinifera, Vitis û Vitis vinifera subsp. vinifera
Familyeyê bınêni Q18909646, grapefruit û Vitis

Engure familyay Vitaceae ra cınsê Vitisi ra yew meywea. Engure tewr nebatanê kıhanan ra yewa ke kulturê cı yeno kerdış. Botanikey heta caê resnayış u reseynayışi zaf herao. Zaf babeti rengan dı tewrê cı estê.

Engura siyaye
Engura sıpiye

Tarix[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Tarixê resnayışê engure zaf kıhano. Fıkıriyeno ke ewro ra şeş henzar u heşt henzar serre ra ver zi merdıman a resnaêne.[1]Taê organizmaê kıhani velganê engure sero weşiya xo ramenê, alkol u şerabi ey ra vıraziyenê. Gurcıstan de vıraştışê şerab u alkoli pê enguran zaf kıhano, reseno a heşt henzar serra ra ver.[2]

Tewr cao kıhano fıkıriyeno ke şerab vıraziyao Ermenıstan dero, çehar henzar serre ra vêşi tarixê cı esto.[3] İsay ra dıma seserra newıne (9.) de İran de Şiraz merkezê şerabi biyo, şerab tede vıraziyao. İran de zi enguri zaf esti biyê, cokao zi engure ra vıraştışê şerabi tede biyo namdar.[4]

Hiyeografiyanê Mısırê Antiki de zi resnayışê enguran mocniyao. Yunanan, Romananan (şarê İmperatoriya Roma) u şarê Fenike zi engure resnaêne, hem werdêne hem zi şerab vıraştêne.[5] Engure zi aniya biya vıla dınya sero, İran, Mısır, Yunanistan u dormey Deryay Sıpêy ra a kırışta cayanê binan ser zey zımey Afrika, zımey Amerika u cayanê Ewropaê binan ser.

Tewrê enguran[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Muhtewa[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Engure(100 gram) [6])

eau : 81,6 Şablon:Nombre cendres totales : 0,4 Şablon:0.4 fibres : 1,3 Şablon:Unité valeur énergétique : 278 kJ (66,5 kcal)
protéines:0,58 Şablon:Nombre lipides: 0,36 Şablon:Nombre glucides: 17 Şablon:Nombre sucres simples : 11,3 Şablon:Nombre
oligo-éléments
calcium : 6,2 Şablon:Nombre fer : 0,28 Şablon:Nombre magnésium : 6,78 Şablon:Nombre phosphore : 15,5 Şablon:Nombre
potassium : 168 Şablon:Nombre cuivre : 0,07 Şablon:Nombre sodium : 0,58 Şablon:Nombre zinc : 0,04 Şablon:Nombre
Vitamines
vitamine C : 8,4 Şablon:Nombre vitamine B1 : 0,05 Şablon:Nombre vitamine B2 : 0,02 Şablon:Nombre vitamine B3 : 0,25 Şablon:Nombre
vitamine B5 : 0,05 Şablon:Nombre vitamine B6 : 0,07 Şablon:Nombre vitamine B9 : 11,9 Şablon:Nombre vitamine B12 : 0 Şablon:Nombre
bêta-carotène : 28,5 Şablon:Nombre rétinol : 0 Şablon:Nombre vitamine E : 0,4 Şablon:Nombre EAT vitamine K : 14,6 Şablon:Nombre
Acides gras
saturés : 0,11 Şablon:Nombre mono-insaturés : 0,01 Şablon:Nombre poly-insaturés : 0,1 Şablon:Nombre cholestérol : 0 Şablon:Unité

Ekonomiye[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Engura tahnebi (Çin)
Dewletê ke tewr vêşi engure ixrac kenê,  FAO[7]
1 Şablon:Melumatê dewleta Çin Çin

Çin

9 600 000
2 Şablon:Melumatê dewleta DYA DYA

DYA

6 661 820
3 İtalya İtalya

İtalya

5 819 010
4 Fransa Fransa

Fransa

5 338 512
5 İspanya İspanya

İspanya

5 238 300
6 Tırkiya Tırkiya

Tırkiya

4 275 659

Çımey[bıvurne | çımeyi bıvurne]

  1. This, Patrice; Lacombe, Thierry; Thomash, Mark R. (2006). "Historical Origins and Genetic Diversity of Wine Grapes" (PDF). Trends in Genetics. 22 (9): 511–519.
  2. McGovern, P. E. "Georgia: Homeland of Winemaking and Viticulture". Archived from the original on 2013-05-30
  3. Owen, James (12 January 2011). "Earliest Known Winery Found in Armenian Cave". National Geographic. Archived from the original on 2017-06-03. Retrieved 8 July 2017.
  4. Hugh Johnson, "The Story of Wine", New Illustrated Edition, p. 58 & p. 131, Mitchell Beazley 2004
  5. "Grape". Better Health Channel Victoria. October 2015. Archived from the original on 2018-01-09. Retrieved 8 July 2017.
  6. "afssa". Archived from the original on 2016-03-30. https://web.archive.org/web/20160330221635/http://www.afssa.fr/TableCIQUAL/index.htm. 
  7. http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx}

Şablon:Biyoenerciye