İtalya
| İtalya | |
|---|---|
 | |
| Desmal û Arma | |
  | |
| Melumat | |
| Ware | Dewleta hegemonyal |
| Mıntıqa | Ewropa |
| Embıryani | San Marino, Vatikan, Fransa, İswiçre, Awıstırya, Slowenya û Malta |
| İdare | Government of ItalyItalian Parliament |
| Erd | 302 068 km2 |
| Nıfus | 58 850 717 |
| Hıkumet | Cumhuriyeto parlamenter |
| Serdar | Sergio Mattarella |
| Kodê telefoni | +39 |
| Leteyê saete | Europe/Rome |
| Kodê interneti | .it |
| Zıwano resmi | İtalyanki |
| Merş | Il Canto degli Italiani |
| Cayo tewr berz | Mont Blanc |
| Cayo tewr nızm | Contane |
| Pere | Ewro |
| Ravêrşiyayışê heqa merdıman | 0,9 |
| Xerita | |
.svg) | |
İtalya, yew dewleta. Cayê xo mıntıqa ra verocê Ewropa dero. Zımey (şımalê) İtalya de İsviçre u Awıstırya; veroc (cenub) de Deryao Sıpê (Deryao Miyanin); rocawan (ğerb) de Fransa; rocvetış (şerq) de Deryao Adriyatik, Arnawutiye u Slowenya estê. Paytextê İtalya Romayo. İtalya ezayê NATOy u Yewiya Ewropaya. Adey Sicilya u Sardinya gırêdayiyê İtalyayê. Dewletê Vatikan u San Marino zerrey İtalya derê.
Tarix[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Tarixê İtalya zaf kıhano. Merkezê İmperatoriya Roma İtalya bi. Wextê İmperatoriya Roma, erdê İtalya zaf gırd bi. İspanya, Portekiz, mıntıqa Balkani, Yunanıstan, Anatoliye, Suriya, Fılıstin, Mısır, Afrika Zımey gırêdayiyê İmperatoriya Roma biy. Feqet Attila Huni Roma kerde xırabe. Wextê esrê 15 de İtalya biya merkezê Ronesans u Reformi. Zaf senatkari İtalya ra veciyay. Verê coy, dıwelê xoyê padişatine (qraline) zaf biy. Feqet serra 1861 de qral Emmanuel II yewiya İtalya vıraşte. Dewleta İtalya Cengê Dınyayê Dıyine kerd vini u İtalya zaf biye xırabe.
Coğrafya[bıvurne | çımeyi bıvurne]
İklim[bıvurne | çımeyi bıvurne]
İklimê İtalya zaf honıko. Mıntıqa ra zımey İtalya de Koyê Alpi estê. Koyê Alpi zaf serdınê. Labelê veroc de hewa zaf germıno.
Sûki[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Bacarê Gırdi:
- 1. Roma. Nıfus: 2,553,873
- 2. Milano. Nıfus: 1,308,311
- 3. Napoli. Nıfus: 1,000,470
- 4. Torino. Nıfus: 902,255
- 5. Floransa. Nıfus: 356,000
Bacarê Roma zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınayê ki hetê mımarine ra mıkemmel vıraziyayê, tede estê. Roma, bacarê dewiziyo, paytextê borsayo, merkezê iqtısad, siyaset, kultur u sporê İtalyayo. Banê tarixi zafê. Dewleta Vatikani zerrey Roma dera.
| Eyaletê İtalya | Paytext | Erd (km2) | Nıfus |
|---|---|---|---|
| Abruzzo | L'Aquila | 10.794 | 1.324.000 |
| Aosta Vadisi* | Aosta | 3.263 | 126.000 |
| Puglia veya Apulia | Bari | 19.362 | 4.076.000 |
| Basilicata | Potenza | 9.992 | 591.000 |
| Calabria | Catanzaro | 15.080 | 2.007.000 |
| Campania | Napoli | 13.595 | 5.811.000 |
| Emilia-Romagna | Bolonya | 22.124 | 4.276.000 |
| Friuli-Venezia Giulia* | Trieste | 7.855 | 1.222.000 |
| Lazio | Roma | 17.207 | 5.561.000 |
| Ligurya | Cenova | 5.421 | 1.610.000 |
| Lombardiya | Milano | 23.861 | 9.642.000 |
| Marche | Ankona | 9.694 | 1.553.000 |
| Molise | Campobasso | 4438 | 320000 |
| Piemonte | Torino | 25.399 | 4.401.000 |
| Sardinya* | Cagliari | 24.090 | 1.666.000 |
| Sicilya* | Palermo | 25.708 | 5.030.000 |
| Toskana | Floransa | 22.997 | 3.677.000 |
| Trentino-Alto Adige* | Trento | 13.607 | 1.007.000 |
| Umbria | Perugia | 8.456 | 884.000 |
| Veneto | Venedik | 18.391 | 4.832.000 |
Nıfus[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Nıfusê xo 58 milyono. Şarê Fasi, Arnawuti Romeni u aye binan ra zi İtalya de cıwayenê. Dinê İtalya Xrıstiyanina u mezhebê mıletê İtalyani zi Katoliko. Tayê Mısılman u Musewiy zi estê. Zıwano resmi İtalkiyo. Nuskar u wendoğê xo zafê.
| Nıfusê İtalya | Sukê İtalya | Eyaletê İtalya | Nıfus | rêze | suk | Eyalet | Nıfus | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Roma | Lazio | 2.722.907 | 11 | Venedik | Veneto | 270.055 | |||
| 2 | Milano | Lombardiya | 1.294.797 | 12 | Verona | Veneto | 265.795 | |||
| 3 | Napoli | Campania | 963.522 | 13 | Messina | Sicilya | 243.315 | |||
| 4 | Torino | Piemonte | 909.193 | 14 | Padova | Veneto | 211.632 | |||
| 5 | Palermo | Sicilya | 659.623 | 15 | Trieste | Friuli-Venezia Giulia | 205.466 | |||
| 6 | Cenova | Ligurya | 611.556 | 16 | Taranto | Puglia | 194.042 | |||
| 7 | Bolonya | Emilia-Romagna | 374.561 | 17 | Brescia | Lombardiya | 190.809 | |||
| 8 | Floransa | Toskana | 365.744 | 19 | Reggio Calabria | Kalabriya | 185.602 | |||
| 9 | Bari | Puglia | 320.676 | 18 | Prato | Toskana | 185.193 | |||
| 10 | Katanya | Sicilya | 296.816 | 20 | Modena | Emilia-Romagna | 181.704 | |||
| texmini 2008 ISTAT | ||||||||||
İqtisad[bıvurne | çımeyi bıvurne]
İqtısadê İtalya raver şiyo. Dınya de rêza hewtıne (7.) dero. Şarê İtalya turizm ra debare keno; ayra ki standardê heyati hewlo. Yewiya Ewropa zaf peştia maddiye da cı.
Çımey[bıvurne | çımeyi bıvurne]
| ||||||||