Zazakipediya:İzoglosê Zazaki u Zıwananê İranki
Asayış
İzoglosê Zazaki u Zıwananê İranki:
*z, *s
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*k/*g | z | z | z | z | z | z | z | z | z | z | z | d | |
*kerd- | zerdeye- | zırd | zıl | zerri | dêl | dıl | dıl | dêl | |||||
*ghol- | zaranya- | zerd | zêr | zer* | |||||||||
*gno- | zan- | zan- | zun- | zan- | zan- | dan- | |||||||
*groma | zamat- | zema | zama | zume | zamad | zava | damad | ||||||
*ghes-to- | zest- | dest | dest | dest | dest | dest | |||||||
*egom | ezēm | ez | ez | ez | ez | edēm* | |||||||
*bhrgh- | berez- | berz | berz | berz | berz | bilend | bilınd | bilend | burz | bılınd | boland | ||
*k/*g | -s- | -s- | -s- | -s- | -s- | -s- | -s- | -s- | -s- | -s- | -s- | -h- | |
*dekm | dese | des | des | das | des | deh | deh | deh | |||||
*piskos | mase | māhi | masi | māhi | |||||||||
asın | āhen | āsen | esın | āhan |
-*edēm: Yew çekuy Faskiyê Khano. Farskiyê Newi de biya vini u çekuy "mın" cayê "edēm" grewt.
-*zer: Faskiyê Khano de "daraniya-" bıb. labela Farskiyê Newi de biya vini.
*c, *ç
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*g(u)(h)pal | ĵ | ž | ž | ž (y-) | ĵ | ž | ĵ, ž | ĵ, ž | ĵ, (z-) | ĵ | ž | z | |
*gwen- | ceini- | jena | jeni | ceni | jen | ceniya | jen | zena | cen | jın | zen | ||
cen- | cın- | jen- | jen- | zen- | |||||||||
*gwei- | cīv- | jiway | cıwiyayış | jiye | ciag | jıyan | zisten | ||||||
*gwei- | cīv- | cınde | zende | zendu | zındi | zende | |||||||
cor | jar | jor | zeber | ||||||||||
çir | cêr | jir | jir | çêr | jêr | zir | |||||||
ej | cı | je | jı | az | |||||||||
*k(u)pal | -č- | -ž- | -ž- | -ž- | -ĵ- | -ž- | ĵ, ž | ĵ, ž | -ĵ- | -ĵ- | -ž- | -z- | |
*leuk | reoç- | roç | roc | ruj | reoz | roç | roj | ruz | |||||
*wek- | vaç | vaj | waç | vac | vawj | bêj | avaz | ||||||
erjan | ercan | erzun | erzun | erzan | arzan | ||||||||
wiç- | vic- | vij- | bêz- | biz- | |||||||||
*pekw- | peç- | pewc- | pej- | pēj- | pez- | ||||||||
-çit | -ij | zi | ji |
- Zazaki zi Farskiyê Miyanêni ra gırewto.
*v
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Veng "v", zıwananê Farski, Kurdki, u Beluçki de vuriyo venganê "b" u "g".
Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*w | v | v | w | v | v | v | v | v | v | b, g | b, g | b, g | |
*wendh, *wē- | vat- | vad | wa | va | va | va | ve | va | gwat | ba | bad | ||
*wedor | var- | waran | varan | vawran | variş | baran | baran | ||||||
*wek- | vaç | vaj | waç | vac | vawj | bêj | avaz* | ||||||
vez- | voz- | bez- | guriz- | ||||||||||
verek- | gela | velg | velg | velg | belg | berg | |||||||
*wek- | deng | veng | vung | bang, deng | bang | ||||||||
*wesr- | vanhar | wesar | wehar | wehar | bahar | behar | behar | ||||||
bed | bed | bed | |||||||||||
ver- | wer | ver | ver | ber | ber | ||||||||
verek | verre | berx | berre | ||||||||||
vefr- | werwe | vewr | var | vere | verf | verf | berp | berf | berf | ||||
*weid- | veēn- | win- | vên, vin | vin- | vin- | vin- | gwin- | bin- | bin- | ||||
vire- | wir | vir | vir | bir | bir | ||||||||
visait- | wis | vist | vist | vist | vist | bist | bist | bist | |||||
*widhewo | viya | bivek | bi | bive | |||||||||
*wel- | viyal | viye | vi | bi | bid | ||||||||
wehami | vam | vem | behıv | badam | |||||||||
veyvık | bûk | ||||||||||||
wiç- | vic- | vij- | bêz- | biz- | |||||||||
giyau | vaş | vaş | vaş | vawş | gah | giya | giyah | ||||||
*wrdho- | verd- | war | wıli | vıl | vele | gol | bul | gul | gol | ||||
wılk | velık | vakku | gurçık | gorda | |||||||||
verşni- | beran | veşn | beran | goşn | |||||||||
*wlkwos | vēhrke- | werg | verg | verg | verg | verg | verk | gwerk | gurg | gorg | |||
vurayen | vegerden | guherin | gerdiden | ||||||||||
veyşan | veşun | veşun | veyşna | bırsi | gorosne |
- *avaz: Farski de yew çekuyo ğeribo. Beno ke (muxtemelen) yew zıwanê İrankiyê Zımeyi ra kewto Farski.
*d
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*dhw | dv | b | b | b | b | b | b | b | b | d | d | d | |
*dhwer- | dver- | ber | ber | ber | der | deri | der | ||||||
*dvıtiyem kerem | bıd | bin | dige | diger | dın | digar | |||||||
*dek- | duma | boçık | doç | dom |
*kw
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*kw | ? | sip | isb | esp | asb | esp | esp | s | ? | s | s | ||
*kwntós | espe | espe | espe | seg | se | sag |
*tr/*tl
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*tr/*tl | θr | hr | (ya)r | h(r) | hi(r) | h(*r) | h(r) | s | s | s | s | s | |
*trejes | θritiie- | hrē | yare | hre | hīrē | hīrē | hrā | şe | se | se | se | se | |
hirıs | hirıs | si | si | sie | si | si |
*rd/*rz
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
- | rd/rz | r(o)/rz | l, r/rz | r/rz | r/rz | r/rz | l/I (rz) | l/I (rz) | l/I | l/I | l/i | l/i | |
*bhrgh- | berez- | berz | berz | berz | berz | bilend | bilınd | bilend | burz | bılınd | boland | ||
herez- | hırz | az | herz | erz | hıl | hıl | hıl | hêl | |||||
*splegh- | spērēz- | sıpıl | serpez | sıperz | seperz | sıpıl | seporz | ||||||
*yer- | yare | sār | sal | sor | ser | sor | sal | sal | sal | sal | |||
*kerd- | zerd- | zırd | zıl | dêl | zerri | dêl | dêl | del | dıl | dıl | dêl | ||
*wrdho- | verd- | war | wıli | vıl | vele | gol | bul | gul | gol |
*hv
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*sw | hv | wx | w | h | w, h | h, x | x(u) | x(u) | x(u), f v | v, w, gw | x(w) | x(u) | |
*swepn- | hvefne- | werm | hewn | xav | xow | xuw | xew | xab | |||||
*swe- | hvet | we | ho | xu | wet | xwe | xod | ||||||
*swoid- | hvaeda | hiv | xwêdan | xuy | |||||||||
*swesor | hveher | wxar | wali | wa | xoar | xak | xaxer | gwaher | xweh | xaher | |||
*swad | hveş- | wxeş | weş | weş | xare | xeş | weş | xweş | xoş | ||||
hven- | wand- | wend- | xund- | xuond- | wan- | xwend- | xand- | ||||||
*wel- | vas- | wxaşt- | wast- | waşt- | xast- | xaste- | xwast- | xast- | |||||
*swer- | hver- | wxerd- | werd- | werd- | herd- | xort- | ver- | xward- | xord- |
*tw
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*tw | f | u | u | w | h | h | h | h | h | h | h | ||
*newn | new | neh | neow | noh | neh | noh | |||||||
*kʷetwores | çeferst | çewres | çel | çel | çel | çıhıl | çehel | ||||||
*newos | newe | nûh | no |
*y
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Hind-Ewropa | Ewıstki | Partki | Goranki | Azarki | Zazaki | Talişki | Semnanki | Sengiserki | Mazenderanki | Beluçki | Kurdki | Farski | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*y | y | y | y | y | ĵ | ĵ | ĵ | ĵ | ĵ (y) | ĵ | ĵ | ĵ | |
yeng | ceng | ceng | ceng | ceng | |||||||||
yada | yud | ciya | cuda | coda | |||||||||
yaoşti- | coş | coş | coş | ||||||||||
*yewos | yeūe- | cew | ce | cu | |||||||||
*yuwen | yawān | yuwan | cıwamêrd, cıwan | cıwunmêrd, cewun | camêrd, cıwan | cōmerd, cevan | |||||||
*yequr | yāker | ciger | ciğer | ciger | ciger | ||||||||
yāme- | cām | cām | cām | ||||||||||
yātu- | cāju | cādu | cāzū | cādū |
İsoglossê Zazaki u Zıwananê İrankiyê Zımey u Farski
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Bıvênên
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Fonetikê çekuyanê ğeriban
- Varyantê fekanê Zazaki
- Zazakiyê Fonetikio Standard
- Zazakiyê Grafematikio Standard
- Zazaki de çekuyê ğeribi
Çımey
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Zülfü Selcan, Grammatik der Zaza-Sprache
- Paul Horn, Grundriss der persischen Etymologie
- Ludwig Paul: The position of Zazaki among the westiranian languages Archived 2007-10-21 at the Wayback Machine
- http://www.etymonline.com/index.php Archived 2015-12-05 at the Wayback Machine
- http://en.wiktionary.org/wiki
- http://www.ferheng.org
- http://www.ijunoon.com/balochidic/mean.asp Archived 2010-03-30 at the Wayback Machine
- http://www.nisanyansozluk.com