Zazakipediya:Dahfı

Dahfı Ronayenı, kayêda welatê ma esta cırê vanê dahfı. Dahfı ronayenı dı babetiya:

• a) Qandê heywanan, qandê seydkerdenı dahfı ronayenı
• b) Qandê kay dahfı ronayenı Qandê heywanan u seydkerdenda cı neqeb, gedig, sinor, fekdê qülan dı, koşandê xopan, baxçe u bostanan dı, darandê meywe dayenı bındı, qandê tepıştenda heywanan dahfi ronanê.

Wexto kı ê dahfan ronanê, qandê boyantenı u werdenda heywanan çiyêdê werdi kenê pa kı, birê burê u dekewê. Küze, kürbeş, arwêş u heywanê zey inan yenê dekewnê ê dahfan. Tay dahfi zi estê kı, qandê teyr u turi, mıriçık u heywanê kı perenê yenê ronayenı.

Qandê nê heywanandê perınan dar u beri sero, si u kemeran sero, qüç u deyan sero, cayandê duz u bındê darandê meywe dayenı dı ronanê. Cayo kı kenê dahfı ronanê benê tay qut yan zi werdê teyran ronanê. Wexto kı yenê ê quti burê, kewnê ê dahfan u yenê tepıştenı. Wexto kı kewnê miyan kes şıno tepşeno u ano. Dahfı qandê tepıştenda masan zi roneyêna. Labırê ê mase tepıştenı ne zey ê heywan u mıriçıki tepıştena. Qandê heywanandê perınan (Ê kı perenê), ê werdiyan u ê miyandê bostanan, têl ra, qenab ra, qablo ra, ladê kendıri ra, layê loqrandê dewaran ra u herwına çiyo zey inan ra vırazênê. Ê mıriçık, teyr u tur tepıştenı muyandê estoran, bergir u qatıran ra, yan zi darekan pêya gırêdayenı ra vırazênê.

Ê masey tepıştenı qamiş ra, şıvan ra, rewt u çaran ra, şıvan ra seleki vıraştenı u awı verdı ronayenı ra u çiyo zey wınay ra vırazênê. Qandê masey tepıştenı nê dahfê kı vıraziyayê inan gênê benê, cayo kı awı yena war, fekdê dolan dı, neqebandê layan dı, cayo qamıno teng dı ronanê. Wexto kı masey awı dı şınê veracêr, yan zi awı dı yenê war u kewnê nê dahfan miyan, dıha nêşenê awı miyan kewê, asnawı bıkerê u şırê cayandê xoriyan. Seydwanê masan zi şınê ê maseyê kı kewtê ê dahfan miyan, inan vejenê u anê. Dahfê kı qandê heywanan, masan, teyr u tur tepıştenı roneyênê, ey rê kes vano seydwaney. O karê dahfı ronayenı beno karê seyd kerdenı. b) Qandê kay: Qandê kaykerdenda na kay, qıj u pilê dewê resenê pê u na kay kaykenê. Na kay hım roj u hım zi şewı kaybena.

Verê destpeykerdenda na kay, tay merdımê zanayey u pili benê si u bıran bın dı, neqeb u gedugandê ray ravêrnayenı dı, hendek u çalan miyan dı, sinor u rayan kışta, taxım u deran vero erd aşanenê u nê dahfan tey ronanê. Bahdo zi serê cı weş gênê kı beli nêbê u niyasê. Weş ronay u nımıti tepeya, yenê xort u qeçanê xo arêkenê pêser u ninan rê vanê: "Ma fılan cara heta fılan ca, fılan ray ra hetan fılan ray hendayê dahfi ronayê". Cı rê wext beli kenê u vanê: "Hendayê seatan miyan dı şıma kê kı en bol ki ê dahfi di u veti o qezenc keno. Tabi qandê qezenc kerdenı zi tay çi yan zi xelati weed kenê u danê. Labırê o kı nê dahfan bıvino, vanê cêra nêfino u nêxerpıno. Seni roneyayê vanê wıni zi vejo.

Mümkünü jew bêhemd paykero, yan zi cayo kı dahfı ronaya ê cay miyan kewo u a dahfı bıvino. Dekewtenı u diyayena dahfana bêhemdı qebul nêbena u sero zi o kı paykerdo ey ra kemi bena. Mesela wexto kı jew hirê dahfi bıvino u bêcêser vıstenı vejo, wexto kı juwerı cêser bıfino yan zi bêhemdê xo pay kero, bışahtıno, a ju ê hirınandê ey ra kewna, hiriyê ey dıdı manenê. Ey ra vanê bol çımakerde, şit, şeytan u zanayebê u bol diqet bıkerê. Şıma do vajê nê dahfan qandê çıçi erdi bın dı, cayandê taldeyan dı ronanê u nımnenê u bahdo zi qeç u xortanê xo rışenê, vanê bıvinê. Şıma zanê welatê ma dı kışta Hükmatê Tırkan ra bol mayini yenê ronayenı u serı çend merdımi bı paykerdenda ê mayinana benê seqat yan zi mırenê. Bol merdımê şardê ma nê mayinana bêqol u bêlıngı mendê. Bı na kaya, bı dahfı ronayenı u vinayenda ciya zekı qeçanê xo bımısnê mayinı vinayenı u inan na dersı ra imtihan kerê. Ê kı ê dahfanê nımıtan bı rehateya kefş kerê u bıvinê, cêra nêşahtınê u herunda cıra vejê, ê şenê cay mayinan zi bırehateya bıvinê, nêteqnê u erdi bın ra veje. Qandê mısnayenda vinayenı u cêra nêşahtınayenda mayinan, na kay kaykenê. Na kay zi teniya ma miyan dı, dewandê ma Dımıliyan dı kay bena. Na kay, kayêda egitım u dersı diyayena.

Nuştoğ: Koyo Berz