Lekî

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
(Leki ra ame ardış)
Lekî
Zıwan
Melumat
Dewlete û mıntıqeyi İran û Iraq
Amarê qıseykerdoğan Environ 1 500 000
Ware İlam, Lurıstan, Hemedan û Leki
Kodê zıwani
ISO 639-3 Lki
Glottolog Laki1244
Ethnologue Lki
Xısusiyetê zıwani
Alfabe Alfabey Latinki û Arabic script
Keye

Lekî, tayînan çim de lehçeyanê Ziwanê Kurdkî ra yew o tayînan çim de zî ziwanêko ke Kurdkîyê Verocî ra zehf nezdîyo. Zaf nezdîyê Kelhurî yo. Heta tay kesan gore Lekî yew şîweyê Kelhurî (Kurdîya Xwarig) ya (bwn: Wikipedîyaya Lekî). Labelê seba ke lekî nêzê Lurkî û Farskî ya, binê tesîrê înan de menda. Ti ra zaf çekuyî girewtî.

Lekî Başur Rojhilatê Kurdistan de, Lekîstan, Lorîstan, Îlam, Pahla û Hemedan de, hetê kurdanê Şîîyan ra yena qisekerdiş. Goreyê Anonby Lekî mabeynê Kurdkî û Lurkî de yew pird a.

Çend eşirî Lekan Başurê Kurdistan de Deşta Germîyan de ciwîyenê. Tirkîye de mintiqaya Haymana yê Enqere û Vakurê Kurdistan de zî eşîrî Lekan ra Şêxbizinî, Hemewendî estê û bi Lekî qiseykenê.

Fekê lekî[bıvurne | çımeyi bıvurne]

  • Biranewenî: Vakurê Loristanî
  • Şêxbizinkî: Vakurê Kurdistan û Tirkiye
  • Hersînî: Qezaya Hersînî (mabeynê Kirmaşan û Loristanî)
  • Silaxûrî: Lekîstan (Başurê Hemedanî, mintiqaya Silaxûrî)

Lekî û lehçeyê binê Kurdkî û ziwanê binî[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Lekî Feylî Kelhurî Soranî Kurmancî Hewramî Zazakî
 wehar, vihar wehar wehar behar, wehar bihar, behar wehar wisar
 tawsan tawsan tawsan tawsan, hawîn, hamîn havîn hamna, hamîn hamnan
 payîz payîz payîz payîz payîz payîz payîz
 varan, waran, veşt waran waran baran, verişt, waran baran waran varan
 çem çaw çaw çaw çav çem çim
 dit, afiret dut dut kiç keç, dot kinaçê kêna, kêneke
 kur kur kur kur kur kur, law laj
 gurdale gurdale gurdale gurdale, gurçîle gurçik willk gurçike
 ayîl minal minal mindal zarok - gede, doman
 wijim xwem xwem xom ez bi xwe wêm ez bi xo
 minîş minîş minîş minîş ez jî / min jî minîş ez zî, mi zî
 ketin keftin keftin kewtin ketin kewtey kewtene
 aîtin, aîştin xistin xistin hawêştin avêtin wistey, wiztey eştene
 (mi) hetim (mi) hatim (mi) hatim (min) hatim ez hatim - ez ameya
 (mi) merim/mexwim (mi) xwem/xwerim (mi) xwem/dixwem (min) exwem/dexom ez dixwim min meweru ez wena
 (mi) nanim hward (mi) nan xwardim (mi) nan xwardim (min) nanim xward min nan xwar - mi nan werd
 (mi) nane merim/mexwim (mi) nan xwem (mi) nan xwem (min) nan dexwim ez nanê dixwim - ez nan wena
 (mi) nanme mehward (mi) nan xwardisim (mi) na xwardêam (min) nanim dexward min nan dixwar - mi nan werdîn
 (mi) hetime (mi) hatime (mi) hatime (min) hatûme ez hatime - ez ameya
 (mi) hetüm (mi) hatüm (mi) hatüm (min) hatibûm ez hatibûm - ez amey bîya

Çimeyî[bıvurne | çımeyi bıvurne]