İmperatoriya Sasani

İmperatoriya Sasani
Desmal û Arma
Melumat
Ware	Dewleta Tarixi
Mıntıqa	Persian Empire
Erd	3 500 000 km2
Nıfus	40 000 000
Hıkumet	Feudal monarchy
Zıwano resmi	Pehlewki, Partki, Koine Greek û Aramki
Xerita

İmparatoriya Sasani (Farski: ساسانیان, Sāsānīyān) bênatey seserranê 3 u 7ine de yew imparatoriya gırde biya. I. Ardeşir serra 226ine de İmparatoriya Parti kerda xırabe u İmparatoriya Sasani na ro. İmparatoriya Sasani hêdi hêdi biya pil. Erdê xo Tırkiya, Iraq, Suriya, İsrail, Lubnan, Urdun Mısır, Efğanıstan, Pakıstan u Erebıstan ra reşto hetan Asya Miyanêne.

Paytextê İmparatoriya Sasani suka Ardaşir-Khwarrah biyo. Labelê Ardaşir-Khwarrah ra ver suka Ctesiphoni paytext biyo. Zıwanê xoyo resmi Farskiyo Miyanên biyo. Wextê İmparatoriya Sasani de zagonê (kulturê) İrani zaf raver şiyo. Dinê İmparatoriya Sasani Zerduştine biya.

Erdê İmparatoriya Sasani zaf gırd biyo. Hem qıta Ewropa, hem qıta Asya u hem ki qıta Afrika de hukım kerdo. Çı wext İslam ame meydan, İmparatoriya Sasani zaf qeweta xo çıne biya. İmparatoriya Sasani Cengê Nihawāndi kerdo vini u serra 651ine de biya xırabe. O wext, Ereban erdê İran de hukım kerdo.

Kronolociye

226–241: Hukumdareya I. Ardeşiri:

• 229–232: İmparatorina Romaya lec
• Din deye Mecusiyayke qebul.
• Nusê Zend (Avesta) arêbiyay u qer qısebend.

241–271: Hukumdareya I. Şapuri:

• 241–244: İmparatorina Romaya lec.
• 258–260: İmparatorina Romaya lec. İmparatorina Roma, Valerian, Lecê Edessa (Rıha)'dı esir grot.
• 215–271: Maniheizmke saz.

271–309:No donemdı Hanedaney xo miyani mıcadele qeno.

309–379: "Gırd" Hukumdarina II. Şapuri:

• 337–350: Romaya Lec.
• 358–363: Romaya fına lec, no lecdı Erdê Sasaniya Rocayan u rocperayendı bı hera.

399–420: "Gınakar" Hukumdar I. Yezdigirt:

• 409: Xıristiyanari serbestey u desteg deya.
• 416–420: Xıristiyanare zulum çaxi.

420–438: Hukumdarina V. Behrami:

• 420–422: Romayıana Lec.
• 424: Konseya Dad-İşu Xıristiyanına İrani Sembolra abırna.

438 –457: Hukumdarina II. Yezdigirti:

• 441: Romayıcana Lec.
• 451: İsyanê Ermeniya Lecê Vartanantzidı qedina.

483: Xıristiyanare huzur deyeya.

491: Kılisey Ermeniya Konsili Kalsedon (Kadıköy)Konsili ne hesıbna.

• Nasturi qewtê Hukumdarinda Sasanica. Bi resmi Xıristiyane sasanica.

531–579: Hukumdarina I. Hüsrevi, "Rıho bêmerg" (Anuşirvan)

533: Romayıcana "Hetana heta umışey qewli kerd".

540–562: Romayıcana lec.

590–628:Hukumdarina II. Hüsrevi

603–628: Romayıcana lec.

• Wahdey Ronikanesi
• Suriye, Filistin, Mısır u Anadolu'dı erd grotıs.

610: Ereba Sasanica Lecê Dhu-Qari kerdi çel u çoli.

626: Avar u İranıca Gure İstanbuli bi .

627: İmparatorina Romadı kral Heraklius Gurê Mezopotamya bı.

• İmparatorina Bizansi, Lecê Ninevehdı İmparatoriya Sasaniya ke Çel u çoli.

628–632: Wahdey kaotik (Dılet, Hirêlet, Çeharlet).

632–642: Hukumdarina III. Yezdigirti.

636: Mıslımana Lecê Qadisiyedı İmparatoriya Sasanica kerd Çel u çoli. 642: Ereba Lecê Nihavend'di dı İmparatoriya Sasani erdê cı bolın grot.

651: III. Yezdigirt, Lacêcı Firuz u êbini Surgunê Çini ke.

• 
  Dara heyati
• 
  Sembolê Zerduştiye
• 
  Perey Sasaniyan

Çımey

• Tarixê İmparatoriya Sasani
• Qralê İmparatoriya Sasani

Şablon:İmparatorê Sasani