Ravêr zerreki

Hemşinıci

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Hemşinıci.

Hemşinıci (Ermeniki: Համշենցիներ Hamşentsiner) yew şaro Ermenio ke miyanê sûkanê Rize û Artvini de weşiya xo rameno. Nıfusê Hemşinıcan dısey hezar merdımo. Hemşinıci mısılmanê û hetê dini ra Ermeniyan ra abırriyenê. Yew zi key ke vanê Hemşinıci, sûkanê Hemşin ya zi Çamlıhemşin ifade nêbenê, yew mıleto ke kulturê xo, zıwanê xo esto ifade beno. Ewro zafêrê Hemşinıcan caê xo vırnaê, keyê xo bar kerdê, şiyê sûkanê gırdan. Teberê Tırkiya de Rusya, Gurcıstan û Ermenıstan de zi Hemşınici estê, vıla biyê.

Etimolociya Hemşini

[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Namey Hemşini heto etimolocik ra nameyê Hamami ra yeno. No hamam nameyê yew mirio ke dormey Hemşini vısto xo dest. Hamami zi ani-wıni şekıl vırnao, biyo Hamameşen. Zıwanê şari de zi gırewto halê xoyo peyên, Hemşin. [1]

Vılabiyayışo coğrafi

[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Bert Vauxi Hemşinıci kerdê hirê parçey, rocvetış, zıme û rocawan.[2]

Tarix

[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Çamlıhemşin, welatê Hemşinıcan.

Edwards ifade keno ke Hemşinıci İsay ra dıma seserra heştıne de, nêmo dıyın de pê serdarê xo Prens Hamam Amatuni amey welatê xo, ca kerdo. Barkerdoğê Haçikyani zi vano ke mıntıqaya Ararati ra ra amey welatê xo, tewr peyên yew zi R. Benninghaus zi iddia keno ke seserra yewandêse de nêmo dıyın de sûka Ani ra goç kerdo, amey welatê xo.[6][7][8] Heto tarixi ra melumat esto ke serdarê Anatunıcan û serdarê inan Prens Hamam û şarê cı amey mıntıqaya Hemşini. Hetê çımey ra zi Hohaneso Mamikonıc 'Tarixê Daron'i nuşto esto. Gorey nê melumati serra 637 de bego Gurcı Vastyan, Royê Çoruxi ra vêrdo a, zımey koyanê Balkari ra resao sûka Dampuri kerda xırabe ke, lacê bıraê xo Hamamo Amatunıc sûke destê ra viyarna, nameyê xo dao cı. Wıni zi nameyê sûke biyo Hamameşen (dıme ra zi Hemşin). Vaciyeno ke mıntıqaya Dampuri Hemşino, labelê na iddia desteg zaf nêdiyo.[9] Çımeo bin zi iddia jeno ke merdımi estibiyê ke welatê xo biyo xırab û mendê rut û veyşan. Ê merdımi peyê Hamamê Amantunıci ra şiyê, Koli sero resaê Tayk (Oltu-Narman). Ucay ra zi şiyê zımey û Egerıstan (Ecerıstan/Acara), ucay ra zi şiyê Akapsis (Çorux) ke yew royo reseno Deryaê Siyay lewa Posti ra. Bizansi (797-780) xebera inan gırewta, hêga û herri daê inan û zêde melumat dano cı. Levon Haçikyan no hediseo ke miyanê serranê 789-790 de biyo raşt vêneno, vano ke ...Ereb Vostikan Obayduullah û wekılê cı "Sılêman"' biyê sebebê nê hedisey. Rahib Gevondi sera 1887 de yew nuştey nê mıleti sero nuşto û verdao. Gorê nuştey ey istılê Ereban ra tepeya dıwês (12) hezar ra zêde merdımi welatê xo Ayararrti ra abırriyaê, inan pê serdarê xo Prens Şapuh (ê Amatunio) û lacê co Hamam û Ermeniê bini, yew zi eskeri verba Ereban de lec kerdo. Ereban no cematê Amatuni teqib kerdo heta sinorê Gurcıstani. Hama cematê Amatuni Erebi kerdê meğlub. Lec ra tepeya zi ê Royê Çoruxi ra vêrdê a, şiyê hetê rocawani. [10] Konstantini (Qıralê Bizansi) ke xebera inan gırewta, herri daê inan ke xo rê welat kerê. İnan nê herran sero welatê xo nao ro, miyanê serranê 789-790i de dewleta xo vıraşta, cı rê Hamam vato. No name zi hêdi hêdi vıriyo, halê xoyo peyên Hemşin gırewto. Name be averşiyayışê zemani ra vıla biyo, pêro cay rê vaciyao.[11] İddia beno ke welatê Amatunıcan mıntıqaya Ararati ra Aragatsion û Kotayki (ewro gıneno miyanê Ermenıstani ro) biyê. Paytextê inan zi sûka Osakani biya. Yew iddia bine zi hetê Fahrettin Kirzioğlu ra vaciyena ke gorê iddia Amantunıci miyanê Koyê Alagazi û Golê Gokçe de, Qela Osaga de ca kerdo, caê ameyışê inan mıntıqaya Hamadani biyo û coka oke inan rê Amatuni (Xanedanê Hamadi) vaciyao.[12][13][14]

Her çıme Hemşinıcan sero argumanê ciya rameno ver, labelê yew argumano pêroyi esto ke khalıkanê Hemşinıcan mıntıqaya Kotayk, Ani û Arati ra ameyê Hemşin.[15]

Hemşinıci hêdi hêdi biyê Msılmani seserra pancêsıne de û seserra heştêsıne de pêro-piya vêrdê a İslam. Heto bin ra Hemşinıcê ke Xıristiyan mendê û nêbiyê mısılani, welatê xo ra abırriyê, terk kerdo. Ê şiyê Trabzoni û sûkanê binan ser.[16]

Gorey Bryeri Hemşinıci kewtê bınê tesirê dinê İslami seserra pancêsıne (15.) de û pêro piya biyê mısılmani. Yew lızgeo bin nêwaşto bıvırno dinê xo, Xıristiyan mendo. Coka ke hetê dini ra gruba gırde ra abirryao, lızgey Xıristiyani şiyê teber, sukanê gırdan ser û cayanê Deryaê Siyay.[17][18] Cıgeyraoğo Gurcu Lortkipanidze zi wıni not keno ke Hemşinıci ğerbê Roê Çoruxi de, cayanê berzan de, kınarê deryaê Siyay de, kışta Lazıstani de weşiya xo ramenê. Cao ke Hemşinıcan işğal kerdo, yew raya muhima ke Deryaê Siyay bestena a zerrey Anadoliye. Hemşinıci hetê amari ra zafê, yew mıleto etno-dinio. Leteo ke dinê xo nêkeno eşkera, zafêrê Hemşinıcan ewro Mısılamê Suniê. Gorey vênayışê alıman Ermeniy dinê xo vırnao û vêrdê a İslami seserranê hewtês (17.) û heştêsıne (18.) de, seserra vıstıne (20.) de zi Ermeniyê Xıristiyani mendibi û Ermenki qısey kerdibi.[19] Vaux ke vano ke demo Antik de Ermeniy û İranıci nezdiyê yewbini biy, dıma yewbini ra abırriyay. Heminıcan Ğerbi ra yew leteo gırd vêrdê a İslam sesrranê şeştês (16.) û heştêsıne (18) miyan de, leteo qıtek zi serranê seserra vıstınê (20.) verênan de vêrde a İslami, Hemşinıcan Rocvetışi zi serranê sesera hewtêsınê (17.) peyênan de dinê xo vırnao, vêrdê a İslam.[20]

Lortkipanidze vano ke demê Sılêman Ii de Hemşin hirê naxiyan ra ame pêra. Hemşin, Qerehemşin û Eksanos. Naxiya Eksanosi mıntıqaya ke ewro bê nameyê Kaptanpaşa şınasiyeno, tarix de cı rê Senoz vaciyao, ra yena pêra. Cao ke Qerehemşin vaciyao zi corê Çamlıhemşinio. Hirıs û çehar (34) dewê Hemşini û dı (2) qalê cı est biy û pê namanê kale-i bala (qela berze) û kale-i zir (qela cêre) şınasiyay. O. Naci Aki zi vano ke ".. tarix de Hemşin qezê Çamlıhemşini û mıntıqaya Çayeli-Kaptanpaşa gırewtêne miyanê xo, yew cao gırd tepıştêne. Hende ke erdê xo reseno heta Cimili. Dı mehlê Hemşini esti biy. Ninan ra yewo ke Kularo, çewres keyi tede est biy, yew bino zi Nekuro, vist û panc keyi tede est biy. Texmin beno ke nê dı cay ewro merkezê Hemşiniê. Yew zi nê dı nameyê dewa Çoçoya (yani Levent) ke şarê xo mısılmano û hirıs (30) keyan ra yena pêra ra tepeya yena.[21] Coğrafyay Hemşinıcan zi vist km zerrey paralelê kınarê deryay ra başle bena, reseno serê koyanê Kaçkari. Koyanê Kaçkari ra heta zımey dewê Hemşinıci estê, miyanê dewanê Hemşini ra vêriyenê, inca zi pê nameyê Hemşiniye şınasiyeno. Tewr ğerbê Hemşini Anzer-Hemşinio, hirê dewê Hemşini ke Acara de ca gênê tewr rocvetışê welatê Hemşiniê.[22]

Qeza Hemişinia tarixi new (9) mıntıqan ra yena pêra. Nê mıntıqey pê dıma wıniê Cimil Hemşin; dewê ke koyanê İkizdere sero naê ro, Senoz Hemşin; qezay Çayeli de koyan sero dewê Hemşini, Nahiye Hemşin; pêro piya erdê qezay Hemşinio ewroyêno, demê Usmanıcan de merkezê qezay Büyük Hemşini bi, pêro herrê Heşmini bestiyenê inca, Büyükdere Hemşin; dewê ke miyanê qezay Çamlıhemşini û Zilkale de ca gênê, inan gêno xo miyan, Yukarı Hemşin; dewê ke Zilkale re heta koyanê Kaçkari naê ro, inanê, Hala Hemşin; hewzaê Haladeresi ke qezay Çamlıhemşini ra başle beno û reseno heta koyanê Kaçkari, gêno xo miyan, Abo Hemşin; wadiyê Çağlayani ke qezay Fındıklı ra dest pê keno, o wadi û dewê ke dormey ey derê gêno xo miyan, Hopa Hemşin; mıntıqaya Cankurtarani ke qezanê Hopa û Borçka ano yewca û dewê Hemşinıcê ke qezay Kemalpaşa derê gêno xo miyan, Acara Hemşin hirê dewê Hemşini ke ewro herranê Gurcıstani de manenê ra yeno pêra. Enê mıntıqanê gırdan ra ğeyri yew zi verocê koyanê Kaçkari de, Çoruxi sero Barhal (Altıparmak), Hevek (Yaylalar), Hoderçur (Sırakonaklar) zi kewnenê miyanê coğrafyay Hemşini.[23]

Kultur

[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Cêniyê Hemşinıcê ke kıncê xoyê Hemşini daê xo.

Albumê muzikio peyên be zıwanê Hemşinki, muzikê şari ra be nameyê Vova veciyo.[24][25] Mıleti muziki sero çı vıraşto, şar çı deyri vano, pêro piya kerdê arê û albumo Hemşinki veciyao. No album Hemşinki sero dokumano verêno, yewıno. Hunermendo Hemşin Gökhan Birbeni zi muzikê Hemşinki kerdê têmiyan be fekê Tırkiyê Rize, deyrê Hemşinki zi de kerdê.[26][27] Direktoro Hemşinıc Özcan Alperi zi filmê xo 'Payız' Hemşinıcan rê anto, filmê xo de Çamlıhemşin û Hopa qal kerdo, moto.[28] Film zıwananê Tırki û Hemşinki ra anciyao, tarixê 6 Heziran 2008 de Festivalê Filmiê Altın Koza de kewto mocnayışi. Ancênayışê Filmanê Derg-Metrajınan de tewr filmo hewl weçiniyao. Direktorê filmi yew zi filmo bino qıtek be nameyê Momi be zıwanê Hemşimki anto.[29]

Hemşinıci amnan de şınê koyan ser, naxırê do çereynenê, vaşê weçinenê zımıstani rê. Çağê Usmanıcan de Hemşinıci şiyê Rusya, uca de musaê ke çiyê bıpewcê, fırıni û pastaxaney a kerdê, perê xo qezenç kerdê. Dıma zi ê ageyraê dewanê xo, bonê luksi vıraştê xo rê.[30]Tayinê inan serra 1917 ra pey ageyraê Tırkiya, ê qısımo bin zi Rusya de mendê, nêşaê bêrê Tırkiya. Qısımê do bin zi politikanê Josef Stalini ra nasibê xo gırewtê, biyê surgın, şiyê Sibirya. Hemşinıci kewtê politika zi û siyasetkari vetê.[31][32]

İmperatoriya Usmanıcan ke serra henzar û çehar sey û şeşti û hirê (1463) ra tepeya Deryao Siya vısto a xo dest, mıletê Deryaê Siyay zi kewtê bınê idarey Usmanıcan. O zeman ra nat zaf çiyê nê mıleti vıriyê. Hemişinıcê ke hetê nıfusi kemiyê, taynê, asimile biyê. Din û zıwanê Hemşinıci hêdi hêdi vıriyê. Ewro Hemşinıci biyê hirê (3) letey û nê hirê letey yewbini ra abırriyê, ciya cıwiyenê. Serra 1915 de Hemşinıcê Xıristiyani biyê tehcir (yani mecbur mendê caê xo bıvırnê), Hemşinıcê Rize û Artvini zi sebebanê ekonomiki ra şiyê wılayetê dormey û sûkan gırdan, vıla biyê. No zi abırriyayışo dıyın veto Hemşinıcan miyan de.

Ewro Hemşinıci wazenê ke zıwan û kulturê xo bıseveknê (bıpawê, sıtar kerê) hama zıwanê Hemşinki hêdi hêdi benê vındi. Gorey dataê UNESCOy Hemşinki zıwanê ke mırenê, inan miyan de ca gênê.[33]Sergey Vartanyani rocnameyê Dzayn-Hamşenakan' veto, wazeno ke vengê Hemşinıcan bo, xeber û melumatê Hemşinıcan vıla kero, cı geyreno û nuseno. No rocname rocnameo verêno, serra dı henzar û çehari (2004) de veciyao. Cokao ke caê cı Hemşinıcan miyan de zaf muhimo.[34] Yew zi Hemşinıcê ke sûka Sohumi de weşiya xo ramenê, 'Merkezê Kultur û Enformasyonê Ermeni-Hemşini' nao ro, wazenê ke mêras û kulturê Hemşini bıseveknê, procey resnenê. Yew rocnameo Ermeni be nameyê Hemşini zi vecenê Sohum de.

Zıwan

[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Zıwanê Hemşinıcan Hemşinkiyo. Hemşinıci zıwanê xo rê vanê Homşetsi ya zi Homşetsi lizu (lizu zıwano). Hemşinki yew zıwanê keyey zıwananê Ermeniyo, Keyey zıwananê Ermenkiyan ra lızgey rocawani ke vanê Ermenkiyê Rocawani rao. No zıwan zerrey Tırkiya de Artvin de, dewê sûka Hopa de, Borçka de û mıntıqaya Marmara de taê cayan de qısey beno. Amarê qısekerdoğanê enê zıwani 39.000 - 44.000 miyan de merdımo.[35] Zıwanê Hemşinki Tırkiya de pê Alfabey Latinki, Ermenıstan de pê Alfabey Ermeniki, Rusya de pê Alfabey Kırilki nuşiyeno. Gorey çımeyanê Ermenıstani amarê Hemşinıcanê Xıristiyanan 200,000o.[36] Atlasê UNESCOy de Hemşinki kerdê zıwananê ke mırenê miyan.[37] Cokao ke merdımi nêşenê zıwanê xo bımusê, hêdi hêdi zıwan zi hao beno vıni.[38]

Hemşinıcê ke hetê rocvetışi raê, dı fekanê Hemşinki ra qısey kenê. Zıwanê inan xeylê çekuy û vatışi gırewtê zıwananê Tırki û Lazki ra.[39]

Hemşinıcê ke hetê rocawani raê zi yew zıwano ke Ermenki, Hemşinki, Rumki, Lazki û Tırki gêno xo miyan qısey kenê. Vaciyeno ke Hemşinkiyê Rocawani de 450 çekuye estê ke Hemşinkiyê. Hemşinıcan Tırki ra xeyle qıse gırewto, kerdo Hemşinki.

  1. /e/ > /a/ (Farski > Tırki= Belki > Homşotsi= balki)
  2. /i/ > /u/ (Tırki= şişe > Homşotsi= şuşe).

Vatışê çekuyan Hemşkinki de vıriyeno. Herfi ê Tırki ra abırriyenê.[40]

Kamiya grube

[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Hemşinıci ke rocvetışê Deryaê Siyay sero vıla biyê, pê Lazan şaranê Deryaê Siyay ra yewê. Hemşinıcê Tırkiya ewro zaf biyê asimile û kulturê grubi vıriyo. Gorê taê çımeyan Hemşinıci xo Tırk şınasnenê (vênenê)[41][42][43] û kultur û kamiya Ermeni ra benê bêrehet.[44][45]

Çımey

[bıvurne | çımeyi bıvurne]
  1. ↑ Haçikyan, Levon (1996). Hemşin Gizemi Hamşen Ermenileri Tarihinden Sayfalar. Belge Yayınları
  2. ↑ Hemshinli: The Forgotten Black Sea Armenians - Bert Vaux, Harvard University
  3. ↑ Simonian, Hovann H. (2007). The Hemshin: history, society and identity in the highlands of northeast Turkey. Routledge.
  4. ↑ Simonian, Hovann H. (2007). The Hemshin: history, society and identity in the highlands of northeast Turkey. Routledge.
  5. ↑ Simonian, Hovann H. (2007). The Hemshin: history, society and identity in the highlands of northeast Turkey. Routledge.
  6. ↑ Öztürk, Özhan (2005). Karadeniz Ansiklopedik Sözlük 2 Cilt. Heyamola Yayınları. ss. sayfa:506, 507, 508
  7. ↑ Haçikyan, Levon (1996). Hemşin Gizemi Hamşen Ermenileri Tarihinden Sayfalar. Belge Yayınları.
  8. ↑ Peter Alford Andrews, Rüdiger Benninghaus (1989). Ethnic Groups in the Republic of Turkey. L. Reichert
  9. ↑ Haçikyan, Levon (1996). Hemşin Gizemi Hamşen Ermenileri Tarihinden Sayfalar
  10. ↑ Ովքե՞ր են համշենահայերը. Թուրքագետի պարզաբանումը" (Ermenice). tert.am. 13 Mayıs 2011. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012
  11. ↑ "Ermeni Müslüman olabilir mi?". Milliyet. 3 Ocak 2011. 7 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012.
  12. ↑ Kırzıoğlu, Fahrettin. "Rize Tarihi". biriz.biz. 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi
  13. ↑ Biryol, Uğur (17 Ocak 2004). "Etnik Bir Kimlik Olarak Hemşinliler". bianet.org. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012.
  14. ↑ "Bir Avuç Hemşin". ibrahimkaraca.wordpress.com. 31 Mayıs 2012. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012.
  15. ↑ Dumézil, Georges (1964). Notes sur le parler d'un Arménien musulman de Hemsin. Académie royale de Belgique. ss. sayfa:6, 183.
  16. ↑ Peter Alford Andrews, Rüdiger Benninghaus (1989). Ethnic Groups in the Republic of Turkey. L. Reichert
  17. ↑ Peter Alford Andrews, Rüdiger Benninghaus (1989). Ethnic Groups in the Republic of Turkey. L. Reichert.
  18. ↑ Dumézil, Georges (1964). Notes sur le parler d'un Arménien musulman de Hemsin. Académie royale de Belgique. ss. sayfa:6, 183.
  19. ↑ Alexandre Manvelişvili, Biçi Tezelişvili, İvane Cavahişvili, J. Gogebaşvili, Mariam Lortkipanidze, Mihako Tsereteli, Tsate Batsaşi, Yuri Siharulidze (1998). Trabzon'dan Abhazya'ya Doğu Karadeniz Halklarının Tarih ve Kültürleri. Sorun Yayınları. ss. sayfa:71
  20. ↑ Hemshinli: The Forgotten Black Sea Armenians - Bert Vaux, Harvard University" (İngilizce). 20 Nisan 1996.
  21. ↑ Ak, Orhan Naci (2000). Rize Tarihi. Rize Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü Yayınları. ss. sayfa:64, 90, 91
  22. ↑ Kaçkarların Üç Yamacı - Hemşin coğrafyası Op. Dr. Yusuf IŞIK, Yeşil ispir Dergisi
  23. ↑ Kaçkarların Üç Yamacı - Hemşin coğrafyası Op. Dr. Yusuf IŞIK, Yeşil ispir Dergisi
  24. ↑ Dolmacı, Emine (6 Mayıs 2006). "Alt kimlik dertleri yok alt tarafı müzik yapıyorlar". Zaman. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012
  25. ↑ "Damardan Hemşin Ezgileri: VOVA". Ntvmsnbc. 21 Kasım 2005. 12 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012.
  26. ↑ Dilmener, Naim (3 Mayıs 2003). "Özel bir ses". Milliyet. 7 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012
  27. ↑ Erdemli, Tuğçe (31 Mayıs 2003). "Gülbeyaz rengi kemençe". Hürriyet. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012.
  28. ↑ avuz, Filiz (10 Ocak 2009). ""Sonbahar"ın coğrafyası". Radikal. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2012
  29. ↑ Altan, Gül (21 Aralık 2000). "İsteyince oluyor". Radikal. 17 Şubat 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2012.
  30. ↑ Biryol, Uğur (2007). Gurbet Pastası: Hemşinliler, Göç ve Pastacılık. İletişim Yayınları.
  31. ↑ "Denizimizi aldınız, deremizi vermeyeceğiz". Birgün. 5 Temmuz 2008. 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012.
  32. ↑ "Ermeni Müslüman olabilir mi?". Milliyet. 3 Ocak 2011. 7 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2012.
  33. ↑ "Türkiye'de 15 dil tehlikede!". Habertürk. 21 Şubat 2012. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
  34. ↑ Sergey Vardanyan'la söyleşi". Biryaşam. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi
  35. ↑ 1975 yılı köy nüfusu kayıtlarına göre anadili Ermenice 24.000, Türkçe olan 15-20.000 Müslüman Hemşinli bulunmaktadır. P. A. Andrews, Ethnic Groups in the Republic of Turkey, Reichert, Wiesbaden, 1989, s. 130
  36. ↑ http://www.yerkir.am/
  37. ↑ http://www.haberturk.com/polemik/haber/717876-turkiyede-15-dil-tehlikede
  38. ↑ United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO), "Atlas of the World's Languages in Danger", February 2009.
  39. ↑ Dumézil, Georges (1964). Notes sur le parler d'un Arménien musulman de Hemsin. Académie royale de Belgique.
  40. ↑ Öztürk, Özhan (2005). Karadeniz Ansiklopedik Sözlük 2 Cilt. Heyamola Yayınları. ss. sayfa:506, 507, 508
  41. ↑ Biryol, Can Uğur (12 Haziran 2005). "Hemşinliler üzerine..." Radikal. 6 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.
  42. ↑ Karaca, İbrahim (2006). Hemşin / Tarih, Dil, Gelenek Ve Görenek. Chiviyazıları Yayınevi
  43. ↑ Dolmacı, Emine (6 Mayıs 2006). "Alt kimlik dertleri yok alt tarafı müzik yapıyorlar". Zaman. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.
  44. ↑ "'THE HEMSHİN' TEPKİSİ". Milliyet. 10 Ocak 2011. 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.
  45. ↑ ^ Dünden bugüne Hemşin Karadeniz'den bir tarih, Sakaoğlu M. Ali. s.1-10
Retrieved from "https://diq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hemşinıci&oldid=515729"