Mısır
| Mısır | |
|---|---|
 | |
| Desmal û Arma | |
 .svg) | |
| Melumat | |
| Ware | Dewleta hegemonyal |
| Mıntıqa | Afrikaya Zımey |
| Embıryani | Sudan, Libya, İsrail, Fılıstin, Bir Tawil û Levant |
| İdare | Cabinet of EgyptParliament of Egypt |
| Erd | 1 010 407,87 km2 |
| Nıfus | 114 535 772 |
| Hıkumet | Cumhuriyet |
| Serdar | Abdel Fattah el-Sisi |
| Kodê telefoni | +20 |
| Leteyê saete | UTC+02.00 |
| Kodê interneti | .eg |
| Zıwano resmi | Erebki |
| Merş | Bilady, Bilady, Bilady |
| Cayo tewr berz | Mount Catherine |
| Cayo tewr nızm | Qattara Depression |
| Pere | Libyan pound |
| Ravêrşiyayışê heqa merdıman | 0,73 |
| Xerita | |
 | |
Mısır, yew dewleta qıta Afrikao. Caê xo zımey (şımalê) Afrika u rocawanê (ğerbê) qıta Asya dero. Nêmadey Sinayo ke aidê Mısırio qıta Asya sero mariyeno. Zımey (şımalê) Mısıri de Deryao Sıpê (Deryao Miyanên); veroc (cenub) de Sudan; rocvetış (şerq) de Deryao Sur, İsrail u Ğeze; rocawan (ğerb) de Libya estê. Paytextê Mısıri suka Qahireo. Mısır ezaê Mıletê Yewbiyayey u Yewiya Erebio.
Tarix
[bıvurne | çımeyi bıvurne]
Tarixê Mısıri zaf dewletiyo. Wextê tarixê antiki de Firawunan Mısır de hıkum kerdo u Mısır de pramitê gırdi vıraştê. Feqet bênatey serranê 200 u 800ine de İmperatoriya Roma, İmperatoriya Bizansi u İran, erdê Mısır gırewto. Seserra 8ine de Emewi Ereban hıkum kerdo u şarê Mısıri pêro biyo mısılman. Seserra 15ine de İmperatoriya Usmanıcan Mısır gırewto. Bênatey seserranê 15 u 19ine de Mısır biyo gırêdaey İmperatoriya Usmanıcan. Serra 1862ine de Qraliya Yewbiyayiye ameya Mısır u Mısır biyo yew koloniya (mıstemera) Britanya Gırde. Serra 1922ine de şarê Mısıri eskerê Britanya fetelna u serra 1954ine de Mısıri xo reyna ra, xoser ilan kerd. Feqet ewro Mısır dewletê da demokratike niyo.
İklim u sûki
[bıvurne | çımeyi bıvurne]İklimê Mısıri vuriyeno. Zımey (Şımalê) Mısıri de iklim weşo. Mıntıqa ra Deryao Sıpê de hewa zaf wenıko. Feqet verocê (cenubê) Mısıri zaf germıno; tici zaf erzena. Verocê (cenubê) Mısıri de çoli zafê. Roê Nili zerrey Mısıri ra şıno. Mıntıqa Roê Nili de erd zaf rındo.
Sûkê Gırdi:
- 1. Qahire, Nıfus: 15,200,000
- 2. İskender, Nıfus: 3,500,000
- 3. Burj Said, 500,00
- 4. Şuvez, Nıfus: 497,000
- 5. Aswan, Nıfus: 200,000
Suka Qahire merkezê iqtısad u siyasetê Mısırio. Banê xeylê berzi estê u banê tarixi zafê. Feqet suka Qahire zaf cengi diyê.
Nıfus
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Nıfusê Mısıri 79 milyono; Afrika de ê dıyino. % 90 şarê Mısıri mıntıqa Roê Nili de ronıştiyo. % 99 şarê Mısıri Ereb u Koptiko. % 90 şarê Mısıri mısılmano u % 10 İsewi/Xrıstiyano (Ortodoksê Koptiki, Yunan u Ermeniy). Merdumê ğeribi senıkê. Zıwano xoyo resmi Erebkiyo. Nuskar u wendoğê xo zaf niyê.
İqtısad
[bıvurne | çımeyi bıvurne]İqtısadê Mısıri quwetın niyo. Endustriya petroli, ziraet u qaz zaf muhimê. Standardê hêyati hewl niyo. Dewleta Mısıri serê Roê Nili de zaf barajê pili vıraştê. Dewletanê Amerikaê Yewbiyaeyan zaf pheştia maddiye dawa cı.
Çımey
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Sitey Mısırio resmi Archived 2008-05-11 at the Wayback Machine
- Mısıri sero melumat
| |||||||||||
