Ehmedê Xasi

Ehmedê Xasi
Melumato şexsi
Cınsiyet	Camêrd
Biyayış	1867
Merdış	18 Şıbate 1951
Gure	Nuştekar
Zıwani	Zazaki
Şariye	Zaza

Ehmedê Xasi ya zi Ahmedê Xasê nuştoğê Zazakiyo Zaza tewr verêno. Serra 1867 (hıcri: 1283) de nehiyay Lıcêy Hezan de ameo dınya. 18ê Sıbate 1951ıne de Hezan de şiyo heqiya xo. Mezela ey Hezan dera.

Namey ey Ehmedê Sofi Hesenio. Miyanê şari de be namey Xasi, Ehmedê Xasi, Seydayê Xasi u Xoceo Xasi zi şınasiyeno. Namey babiyê (piyê) ey Hesen, ê dadiya (maya) ey zi Medinawa. Namey kalıkê ey Mela Úsman, namey babiyê kalıkê ey Émer u namey kalıkê kalıkê ey zi Xan Éhmedo. Eslê xo eşira Zıkte ra dewa Xasan (be Tırki: Külçe) rao. Xasan, serê sinorê Darê Hêni u Lıcêy de mezrayêka qıckeka. Kalıkê ey Mela Úsman ameo Hezan de mılatiye kerda u endi na dewe de mendo.

Dı bıraê Ehmedê Xasiyê bini zi est biyê. Nê, Mıhémed Emin u Mıstefaê. Mıstefay qıcekiye de wefat kerdo. Xasi hirê rey zeweciyao. La teyna ceniya eya peyêne ra jû keyna cı rê biya. Keynay xo bırarzaê xo Mela Arıfi reyde zewecnawa. Mela Arıfi demêk Camiya Diyarbekıria Gırde de mılatiye kerda.

Xasi tehsilê xo Medresey Diyarbekıri Mesudiya de temam kerdo. İcazey xo destê muderrıs mufti İbrahim Efendi ra gırewto (Hıcri, 1 Rebiulaxır 1320). Terbiyetê tesewufi zi verê şêxê neqşebendi Şêx Évdılqadırê Hezani het temam kerdo. İcazey şêxine gırewto, la çı rey şêxine nêkerda.

Xasi wextê xo de memuriye zi kerda. Mesela Hezirana serra 1330ıne (H.) de seba muderrısiya merkezê Diyarbekıri tayin beno. Dıma Temmuza 1331ıne (H.) de be se qurış meaş seba muderrısiya dewa xo Hezani tayin beno. Badêna ke demêk na wezifa keno, na rey seba muftitiya Lıcêy tayin beno, la demêko kılm dıma o be xo na wezifa ra istıfa keno. Muftitiya ey dı serri u dı aşmi dewam kena.

Badê ke istıfa keno, gêreno a dewa xo Hezani u hetan mergê xo uca cıwiyeno.

Ey kıtabê Zazakiyo tewr verên Mewlıdê Zazaki 1892 de nuşto, la 25ê Adari 1899ıne de Diyarbekır de çapxaney Litografya de 400 nusxey ey gınayê çap ro u vıla biyê. No kıtab hetan nıka çend rey transkribey alfabey Zazakiyo Latinki biyo.

Fotogaleriye

• 
  Açarnayış: Diyâr-ı Bekir Vilâyet-i Celîlesine tâbi’ Lice Kazası'na mülhak Hezan karyeli mekrümatlû Ahmed el-Hâssî Efendi’nin Zaza lîsânı ( زٰازٰا لِسٰاني ) ile te’lîf eylediği işbû Mevlîd-i Şerîf Maarîf nezâret-i Celîlesinde 25 Mart [1]315 târihli tahrirât-ı âliyesi ile verilen ruhsat üzerine defâ-ı evvelâda dört yüz nüshadan ibâret Vilâyet-i mezkûre Litografya Matbaasında tab’ ve neşr edildi. Bundan başka etdirilurse mes’ûl tutulacakdır. (Ebe Tırki)
• 
  Açarnayış: Temam be vıraştışê Mewlıdê Kırdi be yardımê Xalıqi u feyz u bereketê peyxemberê ma, sellelahu ‘eleyhi we ‘ela alihi we sellem, be destê Ehmedê Xasi Hezanıc dı henzar u hirê sey u şiyyes serre be tarixê 'Erebi.
  Be'da nê bızanin ma ferq kerdo beynatê "kaf"ê 'erebki we 'xeyrê 'erebki be hirê nuqtan. Ye’nê, ma “kaf”ê ‘erebki sero nuqtey nêronay, u 'xeyrê erebki sero hirê nuqtey ronay. Zey “gışt” u “kışte”. Axır enê çiyê anini ferq nêbê, be nuqtan nêbo, ninê zanayiş, wes-selam.
  
• 
  Pela verêne

Bıvênên

• Mewlıd