Koryay Zımey

Koryay Zımey
Desmal û Arma
Melumat
Ware	Dewleta hegemonyal
Mıntıqa	Asya Rocvetışi
Embıryani	Korya Veroci, Rusya û Cumhuriyetê Şariê Çini
İdare	Government of North KoreaSupreme People's Assembly
Erd	120 540 km2
Nıfus	26 418 204
Hıkumet	Single-party system
Serdar	Kim Jong-un
Kodê telefoni	+850
Leteyê saete	UTC+09:00
Kodê interneti	.kp
Zıwano resmi	North Korean standard language û Korean
Merş	Aegukka
Cayo tewr berz	Baekdu Mountain
Cayo tewr nızm	Sea of Japan
Pere	North Korean won
Xerita

Koryay Zımey (be Koryaki: 조선민주주의인민공화국, 朝鮮民主主義人民共和國), jû dewleta qıtay Asyaya. Cayê xo rocakewtena qıtay Asya dero. Dorme ra Rusya, Çin, Koryay Veroci u Okyanuso Gırd estê. Paytextê Koryay Zımey sûka P'yŏngyangiya. Nıfusa xo 23,113,019a. Zıwanê xo'yo resmi Koryakiyo. Sistemê idarey otokrasiya u Koryay Zımey serra 1919ıne de xo reyna ra, xoser ilan kerd.

Tarix

Şarê Korya İsay ra ver zımey Mançurya u Moğolıstani ra ame Korya. İsay ra dıme seserra 1ıne de Korya de qırali veciyay u dewleti vıraziyay. Seserra IVıne de hirê qıraliyeti vıraziyay Korya de u enê qıraliyeti cayê koloniyanê Çinıcan gırewti. Ninan ra dıme qıraliya Goguryeoy, erdê zımey Korya işğal kerd. Veroc de zi qıraliya Baekchey u qıraliya Silla verocê Korya inan miyan de bare kerdi. Serra 918ıne de Korya de Xanedanê Korya vıraziyayo. Serra 918ıne ra heta 1392 Korya bınê hakımiyatê xanedanê Korya de mendo. Xanedanê Korya ra dıme, xanedanê Chosuni veciyao u heta 1910, panc seserri erdê Korya sero hakım biyo u şevekıto. Serra 1910ıne de Korya kewta ra bınê işğalê Japonya. Heta serra 1945ıne, hirıs u panc serri Korya yew letey Japonya biye. Be Cengê Dınya'ê Dıyıne ra, Korya xoseriya xo gırewta. 1950-1953 miyan de Cengê Korya amey meydan, u erdê Korya bi dı letey: Zıme u Veroc. Zımey Korya xo şanao Sovyetan, sistemê xo kerdo sosyalizm, veroc zi xo dêm dao Amerika ser u sistemê xo kerdo kapitalizm. Ewro Korya de dı dewleti estê u Koryay Zımey zi enê dewletan ra jûya.

Demografiye

Koryay Zımey dewletê da qıca, erdê xo gırd niyo u zımey nêmadey Korya ra yena pêra. Erdê xo 120.540 km² gırdo, %4ê erdê xo awe ra vıraziyeno, dınya ser de dewletê da 98ına. Nıfusa xo 25 milyon ra nezdiya, pêro Koryayıcê. Standardê cıwiyayışi (heyati) zehf hewl niyo, merdum sero 69,81 serreyo. Şarê Korya pêro Koryayıcê, Koryayıcan ra serkewte Çinıci, Japon u Tay zi estê, emma nıfusa inan zaf şenıka. %99ê nıfusa Koryay Zımey şena bıwano u bınuso, nısbetê wendış u nuştışi zehf berzo.

Zıwanê Koryaki Koryay Zımey de zıwano resmiyo. No zıwan be Alfabey Koryaki ra nusiyeno. Dinê Koryay Zımey çıniyo, dewlete Ateista. %71ê şarê Koryay Zımey zi bêdino, ateisto. Bêdinan ra dıme, %16ê nıfusa Koryay Zımey şamanistê, %13yê nıfusa cı zi Budistê. Koryay Zımey de din merduman miyan de muhim niyo, ca nêgêno.

Ekonomiye

Ekonomiya Koryay Zımey akerde niya, zaf padayiya. Sistemê xo sosyalizmo, a ri ra verbe kapitalizmi de manena. Koryay Zımey bınê ambargoy de zaf menda, u hewna zi manena. A ri ra ekonomiya xo nêşena aver şıro. Ekonomiya Koryay Zımey be Çini ra rotış (ixracat, eksport) u herinayış (idxalat, import) kena.