Malêzya

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Malêzya
Desmal û Arma
Melumat
Ware Dewleta hegemonyal
Mıntıqa Asya Verocê Rocvetışi
Embıryani Tayland, Bruney, İndonezya, Singapur û Fılipin
İdare Government of MalaysiaParliament of Malaysia
Erd 330 803 km2
Nıfus 32 447 385
Hıkumet Monarşiya Qanuni
Serdar Ibrahim Iskandar of Johor
Kodê telefoni +60
Leteyê saete UTC+08:00
Kodê interneti .my
Zıwano resmi Malayki
Merş Negaraku
Cayo tewr berz Mount Kinabalu
Cayo tewr nızm Okyanuso Hind
Pere Malaysian ringgit
Ravêrşiyayışê heqa merdıman 0,8
Xerita

Malêzya, mıntıqa ra verocê Asya dera. Dewleta Malêzya dı parçey ra yena pêra: Malêzyay Rocvetışi û Malêzyay Rocawani. Benatey Malêzyay Rocvetışi û Malêzyay Rocawani de Deryayê Çini esto. Zımey Malêzya de Tayland, Bruney û Butan; veroc de Singapur û İndonezya; rocakewtene de Okyanuso Pasifik; rocawan de İndonezya estê. Paytextê Malêzya Kuala Lumpuro.

Malêzya 13 eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla). Malêzya ezay Mıletê Yewbiyayey û G20ia. Sistemê idarey xo monarşiya qanuniya. Serdarê cı Mahathir Mohamado.

Tarix[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Tarixê Malêzya newiyo. Verê seserra 10ıne de, qralanê Malayan Malêzya de hukım kerdo. Seserra 14ıne de Erebi ameyê Malêzya û ticaret kerdo. Seserra 15ıne de şarê Malayan İslamiyet qebul kerdo. Seserra 15ıne ra nat, Malêzya zaf işğali diyê. Serra 1511ıne de, Portekizi Malêzya işğal kerda û Malêzya biya koloniya/mıstemera Portekizan. Malayan û Portekizan zaf ceng kerdo. Feqet serra 1641ıne de, Hollanda Malêzya isğal kerda, dewleta Portekizi uca ra fetelna. Serra 1786ıne de, Britanya Malêzya işğal kerda. O wext, dewleta Malêzya biya letey: Koloniya Malêzyay Britanya û Koloniya Malêzyay Hollanda. Feqet serranê 1942 û 1945 miyan de Japonya Malêzya işğal kerda. Serra 1963yıne de Malêzya xo reyna ra, xoser ilan kerd.

İklım û sûki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Hewa û iklimê Malêzya zaf germıno. Wextê ammani zaf sıliya Musoni varena. Her serre lasêri zaf zerar danê.

Sûkê gırdi:

Sûka Kuala Lumpuri zaf raver şiya. Tede bina û banê xeylê berzi estê. Kuala Lumpur bacarê dewiziyo, paytextê borsayo, merkezê iqtısadê Malêzyayo. Asmênresay Petronasi zaf berzo (452 metre); dınya de ê dıyıno (2).

Xeritaya Malêzya

Nıfus[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nıfusê şarê Malêzya 25 milyono; şarê Malêzya sûkan de roniştiyo. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê, zey: Malayan, Ereban, Ewropayıcan, Çinıcan, Vietnamıcan û Kamboçyayıcan. Dinê şarê Malêzya İslamo; feqet tede zaf mıxtelıf dinê bini ki estê: Hinduizm, Sikhizm, İsewitiye û Budizm. Zıwano resmi Malaykiyo. Nuskar û wendoğê xo zafê.

İqtısad[bıvurne | çımeyi bıvurne]

İqtısadê Malêzya zaf qewetıno. Feqet tayê mıntıqan de zaf peyser mendo. Teknolociya Malêzya zaf be kaliteya. Her serre iqtısadê Malêzya beno gırd. Feqet serra 1998ıne de İqtısadê Malêzya zaf krizê gırdi diyê.

Çımeyi[bıvurne | çımeyi bıvurne]