İraq

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
İraq
Desmal û Arma
Melumat
Ware Dewleta hegemonyal
Mıntıqa Rocakewtena Miyani
Embıryani Tırkiya, Suriya, Urdun, Erebıstano Seudi, Kuweyt û İran
İdare Council of Representatives of Iraq
Erd 437 072 km2
Nıfus 38 274 618
Hıkumet Cumhuriyeto federal
Serdar Abdul Latif Rashid
Kodê telefoni +964
Leteyê saete UTC+03.00
Kodê interneti .iq
Zıwano resmi Erebki û Kurdki
Merş Mawtini
Cayo tewr berz Cheekha Dar
Pere Iraqi dinar
Ravêrşiyayışê heqa merdıman 0,69
Xerita

İraq (be Erebki جمهورية العراق Ǧumhūriyat al-ʿirāq) dewletê da qıtay Asyaya. Cayê xo mıntıqa ra rocawanê qıtay Asya dero. Zımey İraq de Tırkiya; veroc de Golfezê Farsi, Erebıstanê Seudi û Kuweyt; rocawan (ğerb) de Suriya û Urdun; rocvetış de İran estê. Paytextê İraqi Beğdado. İraq 18 eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkılo) û ezayê Mıletê Yewbiyayey, Liga Erebi û OPECiyo. Sistemê idarey demokrasiyo.

Namey İraqi Pehlewki Erag ra yeno û menay cı veroco.

Tarix[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Tarix û medeniyetê İraqi zehf dewletiyo. Medeniyetê khani Iraq ra veciyê. Sumeran, Akkadan, Babilan û Asuran erdê İraqi de ronişte biyê. Nuşteyê verêni, zey matematik, qanun, felsefe İraq ra veciyayê.

Wextê seserra 6ıne de Erebi amey İraq û hukım kerd. Ereban dıma erdê İraqi zaf işğali diyê: Hetê Moğolan, Tırkan, İngılızan uêb. ra. Serra 1932yıne de İraq xo reyno ra, xoser ilan kerdo. Serra 1979ıne de Seddam Hıseyn bi reisê Cumhuriyetê İraqi. Labelê şarê İraqi Seddami ra rehet nêdi. Mabênê serranê 1980 û 1988une de Dewletê Amerikayê Yewbiyayey Seddami rê yardım kerd û ey hucım kerd ro İrani; feqet Seddam zaf zerarın veciya. Serra 1990ıne de Seddami hucım kerd be Quweyti, labelê Dewletê Amerikayê Yewbiyayey û dewletanê Ewropa semedê petroli ra mıdaxele kerd. Serra 2000ıne de G. W. Bush bi reisê Cumhuriyetê Dewletanê Amerikayê Yewbiyayeyan û serra 2003yıne de hucım kerd ro İraqi û eskerê Amerika zaf merdumê İraqi kışti. Nıka işğal dewam nêkeno û eskerê Amerika İraq ra veciyayo.

İklım û sûki[bıvurne | çımeyi bıvurne]

İklımê İraqi vuriyeno. Çoli tey estê, zaf huşkê. Royê Dicley û Royê Fırati zerreyê İraqi ra şonê. Dicle û Fırat heyat danê İraqi.

Bacarê gırdi:

Sûkê İraqi zaf peyser mendê. Cengan sûkê İraqi zaf kerdê xırabe. Labelê Beğdad de zaf binay hetê mımariye ra mıkemmel vıraciyê. Beğdad merkezê iqtısad û siyasetê İraqiyo.

Xeritay İraqi

Demografiye[bıvurne | çımeyi bıvurne]

Nıfusê İraqi 28 milyono. Zaf mıxtelıf mılet tede cıwiyeno, zey şarê Ereban, Kurdan, Goranan, Tırkmenan, Asuriyan, Zazayan û şarê bini. İraq de xeylê dini yenê diyayene. Dinê İraqi İslamo, mezhebi ki Şıi û Sunniyê. Tede Ehlê Heqi, yew zi tayê İsewiyi, Bahai û Musewiyi estê. Zıwano resmi Erebkiyo, xeylê merdumi Kurdki, Goranki Asurki û Tırkmenki qısey kenê. Nuştekar û wendoğê xo zaf niyê.

Ekonomiye[bıvurne | çımeyi bıvurne]

İqtısadê İraqi zaf qewetın niyo. Standardê heyati zaf xırabıno. Semedê herban ra heyat zaf biyo xırabe. Labelê İraq zaf petrol û qaz roşeno.

Çımey[bıvurne | çımeyi bıvurne]